Klimaatverandering is de verandering van weerpatronen op lange termijn, die wordt veroorzaakt door de opwarming van de aarde. Wordt er niks aan gedaan, dan leidt deze opwarming tot grote fysieke risico's – van zware orkanen en overstromingen, tot extreme droogte en bosbranden. Deze natuurrampen zien we steeds vaker nu de jaren op onze planeet alsmaar heter worden.

Door de stijgende zeespiegel, als gevolg van meer regenval en smeltende ijskappen, dreigt een noodgedwongen verhuizing voor miljoenen mensen in kustgebieden, terwijl de hogere temperaturen de toekomst van de landbouw bedreigen. Dit vormt allemaal een ernstige bedreiging voor de mensheid. De opwarming van de aarde kan echter onder controle gebracht worden, als de uitstoot van broeikasgassen wordt teruggebracht en de wereld CO2-neutraal wordt.

De opwarming van de aarde is hoofdzakelijk veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen sinds de Industriële Revolutie in de 18e eeuw. Door de 2,5 biljoen ton aan broeikasgassen die sinds 1750 is geproduceerd, is de concentratie koolstofdioxide (CO2) in de atmosfeer met 67% gestegen en de gemiddelde wereldwijde temperatuur met meer dan 1 °C.¹ Voor een groot deel is dit onomkeerbaar. ²

De drie belangrijkste broeikasgassen zijn koolstofdioxide, methaan (CH₄) en distikstofmonoxide (N₂O), die vooral afkomstig zijn van industriële processen. Uitstoot verschilt van vervuiling in de zin dat CO2 een natuurlijk bijproduct is van het leven – we ademen het iedere dag uit. Methaan is vooral afkomstig van veedieren die gras eten.

Het grootste deel van deze uitstoot wordt opgenomen door de oceanen of wordt aan land gehouden door natuurlijke CO2-putten zoals permafrost, bossen, mangroves en koraalriffen. De rest kan niet verdwijnen in de ruimte en zit dus vast in de atmosfeer, wat ervoor zorgt dat de planeet decennium na decennium opwarmt.

Een warmere atmosfeer zorgt ervoor dat er meer vocht in de lucht zit, met hevigere en meer onvoorspelbare regenval, overstromingen en stormen tot gevolg. Daarnaast worden de temperaturen in de zomer ook steeds extremer, met onder meer hittegolven in voorheen koude gebieden, zoals het Noordpoolgebied, en toenemende woestijnvorming in voorheen vruchtbare gebieden.

Tien van de warmste jaren ooit gemeten vonden plaats sinds 2005. Het heetste jaar ooit was 2016, toen de gemiddelde temperatuur in de atmosfeer van de aarde 0,94 °C boven het gemiddelde sinds 1880 lag.

Het jaar 2024 was met 1,29 °C (2,32 °F) boven het 20e-eeuwse gemiddelde van 13,9 °C (57,0 °F) het warmste jaar sinds het begin van de wereldwijde metingen in 1850. Deze waarde ligt 0,10 °C (0,18 °F) hoger dan het vorige record uit 2023. De tien warmste jaren sinds het begin van de metingen 175 jaar geleden vonden allemaal plaats in het afgelopen decennium (2015-2024). Het jaar 2005, het eerste jaar met een nieuw wereldwijd temperatuurrecord in de 21e eeuw, staat nu op de 13e plaats van warmste jaren ooit. Het jaar 2010, dat op dat moment 2005 overtrof, staat nu op de 12e plaats. ³

Figuur 1: De tien warmste jaren ooit gemeten

Bron: US National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA)⁴

Het CO2-niveau bereikt ieder jaar weer een nieuw record. Uit onderzoek blijkt dat de 419 deeltjes per miljoen deeltjes in de lucht, gemeten in juni 2021, het hoogste aantal in meer dan vier miljoen jaar is.⁶ In dat tijdperk – het Plioceen, lang voor het ontstaan van de mens – lag de gemiddelde oppervlaktetemperatuur 2-3 °C boven het pre-industriële niveau en de gemiddelde zeespiegel was maar liefst 25 meter hoger dan nu.⁷ In januari 2025 was dat niveau gestegen naar 428,4 deeltjes per miljoen deeltjes, volgens onderzoekssite CO2.earth, waarbij elk jaar daarvoor een nieuw record werd gevestigd. ⁸

De klimaatverandering vormt ook een bedreiging voor de landbouwproductie, want in de meeste gebieden verstoren mildere winters en vroegere lentes kweekpatronen. Hogere temperaturen hebben een dubbel negatief effect op insecten. In warmere gebieden dreigen die de ‘goedaardige’ bestuivende insectenpopulaties uit te roeien. En omgekeerd stelt de opwarming landen bloot aan ‘kwaadaardige’ ziektedragende insecten in koudere gebieden.

Figuur 3: Hoeveelheid CO2 in de atmosfeer

Bron: https://www.climate.gov/media/15993

Klimaatverandering werd voor het eerst serieus genomen in de jaren 80 van de vorig eeuw, deels dankzij een succesvolle campagne om het gebruik van chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk's) in spuitbussen aan banden te leggen, omdat die schadelijk waren voor de ozonlaag. Om onderzoek te doen naar het probleem richtten de World Meteorological Organization en het United Nations Environment Program in 1988 het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) op.

De pogingen om de uitstoot terug te dringen begonnen serieuze vormen aan te nemen met de UN Conference on the Environment and Development – ook wel de Top van de Aarde genoemd – in Rio de Janeiro in 1992. Hier kwam de UN Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) uit voort, die ieder jaar bijeen begon te komen als de Conference of the Parties (COP).

De Top van de Aarde kreeg in 1997 navolging in de vorm van het Kyoto-protocol, het eerste internationale verdrag waarmee de ondertekenaars toezegden de uitstoot terug te dringen "tot een niveau waarop een gevaarlijke menselijke invloed op het klimaatsysteem wordt voorkomen". In 2012 volgde de ambitieuzere Doha Amendment, met bindende doelstellingen voor 37 landen, waaronder de lidstaten van de Europese Unie.

In 2015 ging de VN nog een stap verder door voor het eerst een maximale temperatuurstijging op te nemen in het historische Akkoord van Parijs. Het belangrijkste doel van dit akkoord is het beperken van de opwarming van de aarde tot maximaal 2 °C boven het pre-industriële niveau aan het eind van deze eeuw, en liefst tot maximaal 1,5 °C.

Het is ondertekend door alle 196 lidstaten van de UNFCCC. De VS stapte er in 2017 uit onder leiding van president Trump, keerde terug in 2021 onder president Biden, en stapte er opnieuw uit toen Trump weer aan de macht kwam in januari 2025. Slechts vier landen – de VS, Iran, Libië en Jemen – hebben het Akkoord van Parijs niet ondertekend.

Om deze doelen te realiseren zijn duidelijke doelstellingen nodig voor CO2-reductie. In 2018 gaf het IPCC aan dat de uitstoot in 2030 40-60% lager moet liggen dan in 2010 en in 2050 netto-nul moet zijn om het doel van maximaal 1,5 °C te halen. Voor een stijging van maximaal 2 °C moet de uitstoot 25% lager liggen in 2030 om in 2050 netto-nul te bereiken.

In 2024 werd een nieuw temperatuurrecord van meer dan 1,5 °C opwarming bereikt, volgens de Copernicus Climate Change Service van de EU. De satellieten en terrestrische systemen toonden aan dat de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de aarde 15,1 °C bedroeg. Dit was 0,72 °C boven het gemiddelde voor de periode 1991-2020 en 1,60 °C boven het pre-industriële niveau. De echte opwarming van de aarde wordt echter gemeten over een periode van 10 jaar of meer. Volgens het rapport State of the Climate 2024 van de Wereld Meteorologische Organisatie bedraagt de opwarming van de aarde op de lange termijn nu 1,3 °C. ¹⁰

Figuur 4: Temperatuurmetingen zoals vastgelegd door Copernicus

Bron: ERA5, Copernicus Climate Change Service. ¹¹

Het IPCC kwam met de waarschuwing dat de maximale stijging van 2 °C bij de huidige (in)activiteit vermoedelijk al in 2030 wordt overschreden, en dat een temperatuurstijging van 3 °C aan het eind van de eeuw waarschijnlijker is. In 2023 waarschuwde het IPCC in zijn zesde onderzoeksrapport verder dat de zeespiegel tegen 2100 met 0,63-1,01 meter zou stijgen tenzij de wereld nu actie onderneemt, met bewijs dat de oceanen tussen 2006 en 2018 met 3,2-4,2 mm per jaar zijn gestegen.¹² In de komende 2000 jaar zal het wereldwijde gemiddelde zeeniveau met ongeveer 2-3 meter stijgen als de opwarming beperkt blijft tot 1,5 °C en met 2-6 meter als de opwarming maximaal 2 °C bedraagt, aldus het IPCC.

¹ https://www.mckinsey.com/business-functions/sustainability/our-insights/confronting-climate-risk
² https://www.ipcc.ch/sr15/
³ https://www.ncei.noaa.gov/access/monitoring/monthly-report/global/202413 ⁴ https://www.ncei.noaa.gov/access/monitoring/monthly-report/global/202413
⁵ https://www.youtube.com/watch?v=Yg7E3kI7Ifo
⁶ https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-06-07/co-reaches-its-highest-level-in-more-than-4-million-years?sref=Ih2p2g
⁷ https://www.climate.gov/news-features/understanding-climate/climate-change-atmospheric-carbon-dioxide#:~:text=The%20global%20average%20atmospheric%20carbon,least%20the%20past%20800%2C000%20years.
⁸ https://www.co2.earth/
⁹ https://climate.copernicus.eu/copernicus-2024-first-year-exceed-15degc-above-pre-industrial-level
¹⁰ https://wmo.int/publication-series/state-of-global-climate-2024
¹¹ https://climate.copernicus.eu/copernicus-2024-first-year-exceed-15degc-above-pre-industrial-level
¹² https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-report-cycle/

Decarbonisatie is de enige uitweg uit de dreigende realiteit van een broeikaswereld. Streven naar CO2-neutraliteit tegen 2050 is het belangrijkste middel geworden om klimaatverandering tegen te gaan, bijvoorbeeld door meer gebruik te maken van hernieuwbare energie en elektrische voertuigen.

Het is nu echter ook essentieel om ons aan te passen aan de huidige realiteit van de opwarming van de aarde. Manieren van klimaatadaptatie lopen uiteen van het herbouwen van zeeweringen en het maken van luchtzuiveringsapparatuur en koelmiddelen, tot nieuwe medicijnen die de verspreiding tegengaan van bekende en opkomende ziekten die door de opwarming van de aarde en extreme weersomstandigheden kunnen verergeren.¹³

Veel hangt nog steeds af van het terugdringen van de uitstoot, met de mogelijkheid om betrouwbare gegevens te verkrijgen die dit kunnen meten. Het Greenhouse Gas Protocol werd in 1998 opgesteld als een wereldwijde standaard voor verantwoording voor het meten van uitstoot en beperkende maatregelen. In 2023 gebruikte 97% van de bedrijven in de S&P 500 het voor de rapportage over hun uitstoot. Het GHG-protocol wordt nu over de hele wereld gebruikt, naast initiatieven voor gegevensverzameling, zoals de Task Force for Climate-Related Financial Disclosures en het Carbon Disclosure Project.¹⁴

Uitstoot wordt gemeten in drie scopes. Scope 1 is de uitstoot die een onderneming zelf produceert, bijvoorbeeld via fabrieksschoorstenen of de uitlaatgassen van vliegtuigen. Scope 2 wordt geproduceerd door het opwekken van elektriciteit of warmte die de onderneming nodig heeft om zijn producten te verkopen. En Scope 3 is de uitstoot van de totale waardeketen, inclusief de consument van het product over de gehele levenscyclus.

Een autofabrikant produceert een relatief lage Scope 1- en 2-uitstoot tijdens de productie van een auto, maar de gebruiker van die auto gaat jarenlang benzine verbranden en dat leidt tot een zeer hoge Scope 3-uitstoot gedurende de levensloop van de auto.

Waar gegevens over Scope 1- en Scope 2-uitstoot relatief eenvoudig te verkrijgen zijn, is dat voor gegevens over Scope 3-uitstoot veel moeilijker. Zo kan een autofabrikant zijn eigen Scope 1- en Scope 2-uitstoot meten tijdens de productie, maar na de verkoop is het veel moeilijker om te weten hoeveel kilometer de eigenaar van de auto hoeveel jaar heeft gereden.

De grafiek hieronder toont de uitstoot in gigaton en de bijdrage ervan aan de opwarming van de aarde. Zonder klimaatmaatregelen kan dit leiden tot een opwarming van 4,8 °C, terwijl de huidige toezeggingen niet genoeg zijn voor de limiet van 2 °C.

Figuur 5: Opwarmingsscenario's op basis van klimaatmaatregelen

Bron: Our World in Data.

De voortgang van een land in het terugdringen van deze uitstoot en het bereiken van CO2-neutraliteit kan in kaart worden gebracht, aangezien in het Akkoord van Parijs is afgesproken dat alle ondertekenaars hun inspanningen voor decarbonisatie kwantificeren via zogeheten Nationally Determined Contributions (NDC's). Zo'n 192 landen hebben daadwerkelijk deze NDC's ingediend, allemaal gericht op decarbonisatie. ¹⁵

Volgens de non-profitorganisatie Energy & Climate Intelligence Unit vertegenwoordigen de landen met een netto-nulambitie nu zo'n 61% van de wereldwijde CO2-uitstoot, 68% van het wereldwijde bbp en 58% van de wereldbevolking.¹⁶ Het grootste deel hiervan heeft toegezegd in 2050 CO2-neutraal te zijn om te voldoen aan het belangrijkste doel in het Akkoord van Parijs.

Sommige landen tonen meer ambitie en willen al in 2040 CO2-neutraal zijn, zoals Oostenrijk en Uruguay. China, het land met de grootste CO2-voetafdruk ter wereld, heeft de deadline voor dit doel gesteld op 2060. In 2023 was het land verantwoordelijk voor 31% van de wereldwijde CO2-uitstoot, tegenover 13% voor de VS, 8% voor India en 7% voor de EU, volgens Our World in Data.¹⁷ Met de Europese Green Deal heeft de EU toegezegd de uitstoot van broeikasgassen voor 2030 met 55% te reduceren ten opzichte van het niveau van 1990.

Figuur 6: Aandeel in wereldwijde uitstoot

Bron: Our World in Data.

Tot nu toe is de geboekte voortgang echter niet bemoedigend. De United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) rapporteerde dat de huidige klimaatmaatregelen van nationale regeringen samen leiden tot een wereldwijde uitstootreductie van slechts 0,5% in 2030¹⁸, terwijl we dan al op 42% moeten zitten om in 2030 netto-nul te zijn. Volgens het Emissions Gap Report 2024 van de VN – misschien toepasselijk getiteld No more hot air, please – is een uitstootreductie van 42% in 2030 en 57% in 2035 nodig om op schema te komen voor 1,5 °C. ¹⁹

De huidige status quo van de NDC's zet de wereld op koers voor een temperatuurstijging van 2,6-3,1 °C in de loop van deze eeuw, met enorme schade voor gemeenschappen en de wereldeconomie tot gevolg, volgens UNEP. ²⁰ Volgens het rapport is er van 2021 tot 2050 ongeveer USD 5 biljoen per jaar nodig – een verzesvoudiging ten opzichte van het huidige niveau. Dit moet ook worden ondersteund door een hervorming van de wereldwijde financiële architectuur, krachtige maatregelen van de particuliere sector en internationale samenwerking die momenteel op veel gebieden op een laag pitje staat.

Vrijwel elk land ter wereld heeft een uitstootkloof en geen enkel land ligt op koers voor het 1,5 °C-scenario, volgens de Climate Action Tracker (CAT), een Duits project dat gegevens over decarbonisatie-initiatieven van regeringen verzamelt en die afzet tegen de doelen in de Akkoord van Parijs. ²¹

De CAT volgt de NDC's van EU-lidstaten en 36 andere landen, die samen ongeveer 80% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en zo'n 70% van de wereldbevolking vertegenwoordigen. Net als de Carbon Clock schetst ook de CAT een somber beeld: een temperatuurstijging van 2,7 °C in 2100 op basis van de huidige toezeggingen.

Figuur 7: Scenario's voor wereldwijde temperatuurstijgingen

Bron: Climate Action Tracker.

In de laatste update van december 2024 werden grote economieën zoals de EU, de VS, Duitsland en Japan als 'onvoldoende' bestempeld; China en India als 'zeer onvoldoende'; en landen zoals de grote olieproducenten Rusland en Saoedi-Arabië als 'ernstig onvoldoende'.

Klik hier op de afbeelding om de voortgang van jouw land te bekijken.

Figuur 8: Nationale vooruitgang op het gebied van klimaatmaatregelen

Bron: Climate Action Tracker.

Beleggers doen hun eigen toezeggingen om portefeuilles te decarboniseren en hun beheerde vermogen CO2-neutraal te maken voor 2050. In 2020 lanceerde de International Investor Group on Climate Change (IIGCC) samen met zes regionale beleggersnetwerken het Net Zero Asset Managers-initiatief. In januari 2024 had dit initiatief 325 ondertekenaars (waaronder Robeco) met USD 57 biljoen aan beheerd vermogen, voordat het later dat jaar onder politieke druk werd opgeschort. ²²

Beleggers die zich hebben aangesloten bij het initiatief, stellen tussentijdse netto-nuldoelen. De manier waarop de decarbonisatie tot stand moet komen, is echter onderwerp van discussie. Zo lost het simpelweg verkopen van bedrijven met een hogere uitstoot het probleem niet op, aangezien de aandelen of obligaties dan worden gekocht door iemand anders. Veel beleggers zetten daarom engagement in om ondernemingen met een hoge uitstoot over te halen hun bedrijfsmodel zo aan te passen dat ze er ook op langere termijn in kunnen blijven beleggen.

Het identificeren van deze ondernemingen kost niet al te veel moeite, want de 168 ondernemingen in de Climate Action 100+, een samenwerkingsverband tussen beleggers, zijn verantwoordelijk voor meer dan 80% van de wereldwijde industriële uitstoot.²³ De usual suspects zijn grote olie- en gasmaatschappijen, nutsbedrijven en transportondernemingen, maar ook landbouwbedrijven, pulp- en papierproducenten en metaalsmelterijen.

Er is echter weerstand gekomen tegen ESG-beleggen (milieu, maatschappij en governance), inclusief de klimaatcomponent die is ingebed in de E, die begon in de VS en zich wereldwijd verspreidde. In december 2024 verstuurde de gerechtelijke commissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden een brief aan 60 Amerikaanse vermogensbeheerders, waarin zij kritiek uitte op hun betrokkenheid bij het Net Zero Asset Managers Initiative en het samenwerkingsverband Climate Action 100+.

In de brief stond dat hun lidmaatschap een mogelijke schending is van antitrustwetten en fiduciaire verplichtingen die “samenspannen om Amerikaanse bedrijven te dwingen om de decarboniseren en netto-nul te bereiken”. BlackRock en andere grote namen in vermogensbeheer trokken zich vervolgens terug uit de alliantie en schortten hun activiteiten op het gebied van ESG-beleggingen voor onbepaalde tijd op.

Soortgelijke politieke druk was de reden dat de zes grootste banken op Wall Street zich hebben teruggetrokken uit een initiatief voor banken om netto-nul te bereiken. En ook de Federal Reserve heeft om die reden besloten om zijn lidmaatschap op te zeggen van het Network for Greening the Financial System (NGFS), het wereldwijde netwerk van centrale banken dat zich richt op de aanpak van klimaatverandering.

In de EU is netto-nul veel minder gepolitiseerd. Wet- en regelgeving blijven decarbonisatie nastreven, zowel van landen als van beleggers. Zo is het Sustainable Finance Action Plan van de EU bedoeld om duurzaam beleggen te stimuleren, meer gericht op hernieuwbare energie en technologie voor CO2-opvang in deze groep van 27 landen.

Een wereldwijd leidend Emissions Trading Scheme ondersteunt de plannen van de EU voor uitstootreductie, aangezien dit een CO2-heffing vaststelt die fungeert als een belasting voor marktpartijen. In oktober 2023 werd de EU-overeenkomst voor Carbon Border Adjustment van kracht, met als doel een gelijk speelveld te creëren en Europese industrieën te beschermen tegen goedkopere, CO2-intensieve producten van buiten de EU. Het is bedoeld om CO2-lekkage te voorkomen door een CO2-heffing op te leggen aan invoer uit bepaalde niet-EU- en niet-EVA-landen, die overeenkomt met de CO2-prijs binnen de EU.

De duurzaamheidsdefinities van de EU laten een versnelling zien. In juni 2020 heeft de EU Taxonomy gedefinieerd welke economische activiteiten als 'duurzaam' worden geclassificeerd onder de Europese Green Deal. De Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR), ingevoerd in maart 2021, classificeerde de duurzaamheidsniveaus die beleggingsproducten willen overbrengen. In juni 2024 publiceerde de Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) nieuwe richtlijnen met duidelijke definities en drempels voor fondsen die het duurzaamheidslabel claimen.

¹³ https://www.msci-institute.com/themes/climate/how-to-make-climate-adaptation-and-resilience-investable/#anchor_Exhibit_3_A_sample_of_adaptation_and_resilience_companies_anonymized_
¹⁴ https://ghgprotocol.org/
¹⁵ https://www4.unfccc.int/sites/NDCStaging/Pages/All.aspx
¹⁶ https://ca1-eci.edcdn.com/reports/ECIU-Oxford_Taking_Stock.pdf?mtime=20210323005817&focal=none
¹⁷ https://ourworldindata.org/co2-emissions
¹⁸ https://unfccc.int/sites/default/files/resource/cma2021_02E.pdf
¹⁹ Emissions Gap Report 2024 | UNEP - UN Environment Programme
²⁰ https://www.unep.org/resources/emissions-gap-report-2024
²¹ https://climateactiontracker.org/
²² https://www.netzeroassetmanagers.org/
²³ https://www.climateaction100.org/

Voor beleggers is de klimaatverandering een kwestie van dubbele materialiteit. Er is namelijk een onderlinge wisselwerking tussen beide: de opwarming van de aarde is van invloed op het verwachte rendement van beleggingen, terwijl de beleggingen zelf een directe impact hebben op het klimaat, via uitstoot of afval.

Daarnaast levert de klimaatverandering zowel risico's als kansen op, wat betekent dat beleggers de gevolgen op lange termijn moeten begrijpen. Daarom is het essentieel om ESG-factoren te integreren in het beleggingsproces, met vooral een focus op de E.

Er zijn twee soorten risico's: fysieke en transitionele. Fysieke risico's ontstaat voornamelijk door de toenemende dreiging als gevolg van extremere weersomstandigheden, zoals stormen en overstromingen die fabrieken of gebouwen beschadigen of landbouwgrond onbruikbaar maken. Verzekeraars hebben al gewaarschuwd dat veel ondernemingen, onder meer in overstromings- of kustgebieden, niet meer te verzekeren zijn als de klimaatverandering niet wordt aangepakt.

Maar er zijn ook enorme kansen voor beleggers, zoals de grafiek hieronder laat zien. Deze zijn te verdelen in vijf hoofdgebieden:

• Transport, waaronder elektrische voertuigen en brandstoffen met een lagere uitstoot

• Natuur, aangevoerd door veranderende consumententrends en natuurlijke CO2-opvang

• Industrie, van wetenschappelijke vooruitgang tot meer 'pikhouwelen en schoppen'

• Stroom, waarbij hernieuwbare energie, waterstof en kernenergie domineren

• Gebouwen, aangezien veel nieuwbouw vanaf het begin groen is
  

Figuur 9: Beleggingstrajecten naar netto-nul

Bron: IEA, GS Sustain, BAML Research.

Veel van de aandacht is verschoven naar de transitie naar een CO2-arme economie, waarbij bedrijven worden gestimuleerd om netto-nulstrategieën te ontwikkelen om hun uitstoot te verminderen. Dit betekent het omarmen (in plaats van uitsluiten of negeren) van bedrijven en industrieën met een hogere CO2-uitstoot waar verandering essentieel is, waaronder nutsbedrijven die te afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, bedrijven die processen met een hogere CO2-uitstoot gebruiken, zoals kunststoffen, en het verminderen van afval.

Bijzondere aandacht gaat uit naar sectoren met moeilijk aan te pakken uitstoot, zoals de productie van staal en cement, die hoge temperaturen vereisen zoals nu het geval is in hoogovens die worden aangedreven door fossiele brandstoffen. De overstap naar vlamboogovens is een manier om dit probleem op te lossen.

Figuur 10: Sectoren met moeilijk aan te pakken uitstoot zijn goed voor 31% van de uitstoot

Om ondernemingen te helpen bij het ontwikkelen van netto-nulplannen, heef de Taskforce on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) een raamwerk ontwikkeld om ondernemingen en andere organisaties te helpen effectiever te rapporteren over klimaatgerelateerde risico's en kansen via hun bestaande rapportageprocessen. ²⁴

De afgelopen jaren zijn verschillende initiatieven in het leven geroepen om beleggers te helpen hun beleggingen af te stemmen met de doelen van Parijs. Om te beginnen werd in 2019 het Paris Aligned Investment Initiative opgezet door de IIGCC.

Kort daarna volgde het Net Zero Asset Managers Initiative – dat op dit moment is opgeschort – wat het jaar erna leidde tot toezeggingen voor CO2-neutraliteit in 2050 of eerder door beleggers en vermogensbeheerders. In het Net Zero Investment Framework zijn richtlijnen geformuleerd voor het decarboniseren van portefeuilles in lijn met het 1,5 °C-doel. Dit raamwerk is in 2021 gelanceerd.

Maar hoe gaat het beoordelen van de decarbonisatie in zijn werk? De meeste portefeuilles worden vergeleken met een benchmark, zoals de MSCI World Index, om te zien of ze het rendement van een vergelijkingsgroep kunnen overtreffen. Tot 2020 was er nog geen benchmark waartegen de decarbonisatie van bedrijven of landen afgezet kon worden.

Daarom heeft de EU Paris-aligned benchmarks ontwikkeld. De ondernemingen in deze benchmarks moeten voldoen aan strenge criteria; het belangrijkste daarvan is het hebben van een CO2-voetafdruk die al 50% kleiner is dan die van het bredere beleggingsuniversum. Daarnaast moet de voetafdruk ieder volgend jaar met nog eens 7% worden verkleind.

De sectorexposure is in lijn met het belegbare universum, maar ondernemingen die zich bezighouden met fossiele brandstoffen zijn uitgesloten op basis van bepaalde drempels. Daarmee is vrijwel de gehele olie- en gassector uitgesloten, evenals de sector nutsbedrijven.

Volledige afstemming met het Akkoord van Parijs is niet alleen een kwestie van het verwijderen van ondernemingen met een hoge uitstoot uit een index of portefeuille. De belangrijkste parameter is of ze zich op een traject bevinden dat leidt naar een lagere CO2-intensiteit van hun bedrijfsmodel, bijvoorbeeld door over te stappen op hernieuwbare energie of door hun gebouwen te isoleren om het warmteverlies te verminderen. De focus ligt meer op het traject dan op de huidige hoogte van de CO2-uitstoot.

Er zijn verschillende beleggersgroepen opgericht om te helpen bij het evalueren van de voortgang van bedrijven in deze transitie. Het Transition Pathway Initiative (TPI) is een wereldwijd, door vermogensbeheerders opgezet programma dat beoordeelt of ondernemingen klaar zijn voor de transitie naar een CO2-arme economie. Daarnaast helpt het beleggers inzicht te krijgen in het ambitieniveau van de uitstootreductiedoelen van ondernemingen.

Het Science-Based Targets Initiative (SBTi) wordt nu op grote schaal gebruikt door bedrijven. De groep ontwikkelt normen, hulpmiddelen en richtlijnen waarmee bedrijven uitstootreductiedoelen kunnen stellen en uiterlijk in 2050 netto-nul kunnen bereiken. Tegen 2025 werden de hulpmiddelen gebruikt door meer dan 10.000 bedrijven, waarvan er 7.100 wetenschappelijk onderbouwde doelen hadden gesteld en 3.700 netto-nultoezeggingen hadden gedaan. ²⁵

²⁴ https://assets.bbhub.io/company/sites/60/2020/10/FINAL-2017-TCFD-Report-11052018.pdf
²⁵ https://sciencebasedtargets.org/

Eén antwoord voor decarbonisatie is overstappen naar hernieuwbare energiebronnen, maar dat is niet zo eenvoudig als er nog meer dan 1 miljard benzineauto's rondrijden en veel economieën zwaar leunen op olie en gas.

Bovendien ligt het probleem niet alleen aan de aanbodzijde – ook de alsmaar stijgende vraag naar elektriciteit als gevolg van de groeiende wereldbevolking is een probleem. Dit is te zien in de Kaya-identiteit, een formule die zegt dat de totale toekomstige uitstoot een functie is van vier factoren: bevolking, bbp per hoofd van de bevolking, energie-intensiteit en CO2-intensiteit.²⁶ Het betekent dat de CO2 blijft toenemen zolang de bevolkingsgroei groter is dan de verbeteringen in energie-efficiëntie door technologie.

Dan zijn er de logistieke beperkingen om te elektrificeren wat op dit moment nog niet elektrificeerbaar is, die grote obstakels vormen. Zo kan een vliegtuig niet op dezelfde manier gebruikmaken van een accu als een auto, omdat er nog geen accu bestaat die krachtig genoeg is om een vliegtuig te laten opstijgen.

Ook gebouwen vormen een structureel obstakel, aangezien energie-inefficiënte gebouwen niet eenvoudig afgeschreven kunnen worden en sloop een afvalprobleem oplevert. Bovendien is de technologie voor CO2-opvang op dit moment nog te duur om die naderhand in te bouwen in grote industriële infrastructuur.

Toch kan het overgrote deel van de gebruikte fossiele brandstoffen vervangen worden, waarbij de hoop vooral is gevestigd op uitstootvrije hernieuwbare energie. Daar komen echter twee grote problemen bij kijken: de afhankelijkheid van natuurlijke krachten en een gebrek aan wereldwijde schaal. Simpel gezegd, windturbines werken niet als de wind niet waait en zonnepanelen werken 's nachts niet.

Figuur 11: Opwekking van elektriciteit wereldwijd per bron

Bron: Worldometers.

Aan de andere kant zijn kolen volop beschikbaar en kunnen die dag en nacht verbrand worden in energiecentrales. De wereldwijde kolenreserves bedroegen in 2025 meer dan 1 biljoen ton. Bij de huidige winningssnelheid is dat voldoende voor de komende 132 jaar. De VS heeft de grootste reserves ter wereld, gevolgd door Rusland en Australië.²⁷

De bekende oliereserves liggen op dit moment op 1,6 biljoen vaten, voldoende voor 47 jaar bij het huidige verbruikstempo. Venezuela heeft zelfs nog genoeg reserves voor de komende 1.000 jaar aan nationaal olieverbruik.²⁸ Voor aardgas liggen de reserves van het land op dit moment op zo'n 6,9 biljoen kubieke meter, goed voor 52 jaar bij het huidige verbruik.

Hernieuwbare energie heeft de afgelopen 30 jaar veel voortgang geboekt, met een aandeel in de wereldwijde energiemix dat is gestegen van nog geen 10% naar 26% in 2022. Volgens het Internationaal Energieagentschap kwam echter 27,6% van alle energie wereldwijd van steenkool, 23,1% van aardgas en 30,2% van olie.²⁹ Dit gecombineerde aandeel van 81% is de afgelopen decennia stabiel gebleven op ongeveer 81%, als gevolg van de toenemende wereldwijde vraag naar energie, ook al is het aandeel van fossiele brandstoffen in de totale elektriciteitsvoorziening gedaald van 67% naar 60%.

Figuur 12: De wereldwijde energiemix

Bron: Internationaal Energieagentschap 2022.

Vanuit het oogpunt van beleggers veranderde de energiemarkt volledig nadat Rusland Oekraïne binnenviel, waardoor de prijzen van fossiele brandstoffen kort maar hevig stegen toen er sancties werden ingesteld op Russisch gas. Hierdoor behoorden energiebedrijven tot de best presterende bedrijven op de aandelenmarkten, waardoor het voor beleggers met een fiduciaire plicht tegenover klanten om rendement te behalen, onmogelijk werd om bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken uit hun portefeuille te weren. Tegelijkertijd daalde het rendement op duurzame beleggingen door de weerstand tegen ESG en netto-nul, waardoor duurzame beleggingen minder aantrekkelijk werden.

Hoewel het misschien wel de beste investering is die een land kan doen, zien veel landen op tegen de bedragen die gemoeid zijn met het aanpakken van klimaatverandering. Volgens schattingen van Goldman Sachs in oktober 2024 is er USD 74,6 biljoen aan investeringen in de infrastructuur nodig om de temperatuurstijging te beperken tot maximaal 2 °C. Dat is drie keer het Amerikaanse bbp. Van dit bedrag wordt USD 29,4 biljoen nodig geacht voor de uitbreiding van hernieuwbare energie. ³⁰

Dit komt neer op USD 1,5 tot 2 biljoen aan infrastructuuruitgaven per jaar tot 2070 en omvat USD 7 biljoen voor elektriciteitsnetwerken, USD 5,1 biljoen voor energieopslag, USD 9,3 biljoen om industriële processen CO2-neutraal te maken en USD 1,3 biljoen voor groene waterstofinstallaties. Hoewel dit astronomische bedragen zijn, betekent dit ook dat er banen worden gecreëerd en dat er hoognodige nieuwe infrastructuur wordt aangelegd die de algehele economische efficiëntie zal verbeteren.

Het is ook belangrijk om stil te staan bij de kosten van niets doen – een business-as-usualbenadering bestaat niet meer. De Californische bosbranden van 2025, die een groot deel van het chique Los Angeles verwoestten, hebben naar schatting USD 200 miljard gekost, nog afgezien van de menselijke kosten voor de ontheemding. ³¹

We kunnen het ons dan ook niet veroorloven om het geld niet te investeren, want de gevolgen zijn waarschijnlijk veel erger. Uit onderzoek van de Amerikaanse National Resources Defense Council blijkt dat het niet halen van de doelen van Parijs de Amerikaanse economie maar liefst USD 6 biljoen kan kosten in de komende decennia. En tot het eind van de eeuw kan het wereldwijde bbp meer dan 25% krimpen. ³²

CO2-heffingen zijn bedoeld om de uitstoot te beperken door directe kosten op te leggen aan grote vervuilers. De huidige CO2-heffingen zijn echter veel te laag en maken wereldwijd nog lang geen verschil.

In 2024 viel slechts 24% van de wereldwijde uitstoot onder regelingen voor CO2-heffing, waarvan 19% onder het emissiehandelssysteem en 6% onder directe CO2-heffingen.³³ De CO2-prijs liep uiteen van USD 0,46 per ton CO2e in Indonesië tot USD 167 in Uruguay, wat betekent dat slechts 1% van de uitstoot boven het aanbevolen niveau geprijsd is. ³⁴

Onderzoek toont aan dat de CO2-heffing nu op USD 40-80 zou moeten liggen, oplopend naar USD 100-150 in 2030, om de doelen in het Akkoord van Parijs te halen.³⁵ Bij die hoogte zouden de meeste ondernemingen in CO2-intensieve industrieën, zoals staal en cement, failliet gaan.

In 2024 waren er wereldwijd slechts 75 initiatieven in het kader van koolstofprijzen, te weten 36 emissions trading schemes (ETS’en), waaronder een grote voor de EU, en 39 koolstofheffingen.³⁶ De huidige koolstofprijs in het ETS van de EU bedraagt zo'n EUR 61 tCO2e. ³⁷

Figuur 13: CO2-heffingen en trends per land

Bron: Wereldbank 2019.

Bovenstaande grafiek toont een vergelijking tussen de CO2-heffing van een land of regio en het aandeel in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. De Scandinavische landen behoren tot de landen met de hoogste koolstofheffingen, terwijl ze middelgrote uitstoters blijven. Californië, met ooit een van de laagste heffingen ondanks het feit dat het een van de grootste uitstoters ter wereld is, staat nu in de middenmoot. China, nu de grootste uitstoter ter wereld, heeft een van de laagste koolstofheffingen, al zijn die wel gestegen. De CO2-heffing van Japan ligt dicht bij de bodem, ondanks het feit dat het de op twee na grootste economie ter wereld is. ³⁸

Figuur 14: Koolstofprijs over de hele wereld

Bron: Wereldbank.

Tot slot is de politieke wil essentieel om klimaatverandering aan te pakken. Dat is wat een van de architecten van het Akkoord van Parijs, Christiana Figueres, “gedeeld leiderschap” noemde: iedereen, van de president tot de mensen op straat, moet samen naar een gemeenschappelijk doel toewerken. Daar is sterk leiderschap van regeringen voor nodig, iets wat we nog niet echt hebben gezien als het bijvoorbeeld gaat om ontbossing.

Veel landen blijven miljarden uitgeven aan subsidies voor fossiele brandstoffen, terwijl nieuwe olie- en gasvelden vergunningen blijven krijgen, in de VS gestimuleerd door het mantra “drill, baby, drill” van president Trump om meer projecten voor fossiele brandstoffen toe te staan. Ondertussen heeft de weerstand tegen ESG en de tussenkomst van het Congres bij het tegenwerken van netto-nulinitiatieven het wereldwijde enthousiasme om de klimaatverandering aan te pakken aanzienlijk teruggedrongen, zelfs nu de weersystemen verslechteren en de ontbossing op grote schaal doorgaat.

Veel beleggers vinden dat hoewel zijzelf en de markten oplossingen kunnen opschalen, het de politici zijn die de weg moeten vrijmaken.

²⁶ https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/kaya-identity
²⁷ https://www.worldometers.info/coal/
²⁸ https://www.worldometers.info/
²⁹ https://www.iea.org/world
³⁰ https://www.goldmansachs.com/insights/articles/reaching-net-zero-is-forecast-to-require-nearly-75-trillion-of-investment
³¹ https://www.theguardian.com/us-news/2025/jan/13/la-fires-wildfire-economic-losses
³² https://www.nrdc.org/stories/paris-climate-agreement-everything-you-need-know#sec-summary
³³ https://carbonpricingdashboard.worldbank.org/compliance/coverage
³⁴ https://carbonpricingdashboard.worldbank.org/compliance/price
³⁵ https://www.nber.org/system/files/working_papers/w28472/w28472.pdf
³⁶ https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/33809/9781464815867.pdf
³⁷ https://carbonpricingdashboard.worldbank.org/compliance/price
³⁸ https://carbonpricingdashboard.worldbank.org/compliance/price

De klimaatverandering is een groot risico voor beleggers, maar brengt ook een markt met oplossingen met zich mee waar biljoenen in omgaan. Door de kansen te benutten die hierdoor ontstaan, kunnen beleggers onderdeel van de oplossing worden door klimaatverandering tegen te gaan. Doen ze dat niet, dan worden ze onderdeel van het probleem doordat ze de opwarming van de aarde verder aanjagen en blijven financieren.

De grootste kansen zijn te vinden in twee gebieden, zowel voor als na de deadline in 2030 voor het opvoeren van de investeringen om de netto-nuldoelen te halen in 2050:

• Vóór 2030 gaat het vooral om bestaande technologie: beleggen in efficiëntie, hernieuwbare energie en de elektrificatie van kleinere producten, zoals auto's en huishoudelijke apparaten.

• Na 2030 ligt de focus meer op nieuwe technologie: zwaar transport CO2-neutraal maken door bijvoorbeeld groene waterstof te gebruiken en via CO2-opvang.
  

De overstap van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie is misschien wel de meest logische en in het oog springende kans. De verschuiving weg van biomassa en waterkracht – eeuwenlang in bepaalde vorm ingezet – naar wind- en zonneparken is het grootst. Er is veel vooruitgang geboekt, want hernieuwbare energie was goed voor 30,3% van de wereldwijde elektriciteitsopwekking in 2023, tegenover 19,7% in 2010, hoewel de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen grotendeels onveranderd is gebleven. ³⁹

Deze transitie vraagt om een grote focus op de infrastructuur. Volgens de ‘Net Zero by 2050 Roadmap’ van het Internationaal Energieagentschap moeten de wereldwijde investeringen in schone energie meer dan verdrievoudigd worden naar zo'n USD 4 biljoen per jaar in 2030 om in 2050 het netto-nuldoel te bereiken en de opwarming te beperken tot maximaal 1,5 °C. ⁴⁰

Figuur 15: Het investeringspad voor schone energie

Bron: IEA

Windenergie is de grootste nieuwe energiebron, met in 2023 een aandeel van 8% in de totale wereldwijde energiemix, vanaf vrijwel nul in de jaren 90. Een groot deel hiervan is afkomstig van offshore windmolenparken, waarvan de grootste nu vooral te vinden zijn in de Noordzee. ⁴¹

Los van de potentiële energieopwekking levert dit ook beleggingskansen op in de producenten van de windturbines, die soms zo hoog zijn als een wolkenkrabber. ⁴² Veel beleggingskansen zijn inderdaad te vinden in de ondernemingen die de benodigde materialen en technologieën leveren en niet zozeer in de windmolenparken zelf.

Zonne-energie is vrij letterlijk een andere rijzende ster, met in 2023 een aandeel van zo'n 5,5% in de wereldwijde energiemix. Dat is vooral te danken aan installaties in het afgelopen decennium.⁴³ Net als bij windenergie zijn vooral veel beleggingskansen te vinden in de fabrikanten van apparatuur, aangevoerd door de fotovoltaïsche panelen om de zonnestralen op te vangen.

Figuur 16: Hernieuwbare energieopwekking per bron

Bron: Our World in Data.

Elektrificatie is ook een manier om te decarboniseren, waarbij het vervangen van de interne verbrandingsmotor in de meeste vormen van transport een duidelijk positief effect heeft. Het aandeel elektrische voertuigen is wereldwijd gestegen van slechts 0,4% in 2014 naar 15,8% in 2023. ⁴⁴ De meeste grote autofabrikanten hebben toegezegd hun vloot voor 2035-2040 elektrisch te maken en dus zouden de dagen van benzineauto's halverwege deze eeuw geteld moeten zijn.

Maar met alleen het verkeer zijn we er nog niet: moeilijker wordt het om gebouwen en de apparatuur daarin te elektrificeren. Veel kantoorgebouwen zijn voor hun verwarmings- en airconditioningsysteem nog afhankelijk van olie of gas, terwijl in miljoenen huizen nog een gaskraan zit voor het gasfornuis, de boiler en de centrale verwarming. Elektrische inductiekookplaten met een laag voltage worden nu gezien als de meest energiezuinige kookplaten voor thuis.

Dit alles zorgt voor een sterke stijging van de vraag naar elektriciteit, waardoor enorme investeringen nodig zijn om nationale elektriciteitsnetten uit te breiden. En dat leidt dan weer tot een grotere vraag naar geleidende metalen, zoals koper, aluminium en staal, wat kansen oplevert op de grondstoffenmarkten. De keerzijde hiervan is dat er milieuschade door kan ontstaan.

Waterstof is een belangrijk ontwikkelingsgebied en wordt gezien als een effectieve alternatieve energiebron voor commercieel transport. In potentie zou hiermee langeafstandsverkeer gedecarboniseerd kunnen worden. Denk daarbij aan zware vrachtwagens en treinen die op diesel rijden, containerschepen die zeer vervuilende bunkerolie verbruiken, en zelfs bepaalde soorten vliegtuigen.

Daarnaast heeft waterstof ook het potentieel om sommige moeilijk aan te pakken industriële processen te decarboniseren, zoals de productie van kunstmest en staal. Er zijn drie belangrijke kleuren waterstof: groen, blauw en grijs, afhankelijk van de productiemethode.

Figuur 17: Hoe waterstof wordt geproduceerd

Bron: Straits Research.

Voor uitstootvrije, groene waterstof wordt elektrolyse toegepast om water op te splitsen in twee componenten: waterstof en zuurstof. De vrijgekomen waterstof kan vervolgens gebruikt worden in brandstofcellen. Als het elektrolyseproces wordt aangedreven met hernieuwbare energie, is het uiteindelijke product volledig CO2-vrij.

Deze markt heeft een enorm groeipotentieel, want op dit moment wordt slechts 1% van alle waterstof groen geproduceerd. ⁴⁵ Waterstof wordt nu nog vooral gewonnen uit methaan (CH₄), wat ‘blauwe waterstof’ oplevert als de CO2 wordt opgevangen, of ‘grijze waterstof’ als dat niet gebeurt. Grijze waterstof wordt niet gezien als een goed alternatief voor het CO2-arme scenario, omdat de netto-uitstoot daarmee niet afneemt.

Figuur 18: Toepassingen van waterstof in de wereldeconomie

Bron: The Fuel Cell and Hydrogen Energy Association (FCHEA), Roadmap to a US Hydrogen Economy (oktober 2020).

1. Afvang en gebruik van koolstof (voor de productie van chemicaliën)

2. Biobrandstof, synthetische brandstof, ammoniak
   

Tot slot is veel hoop gevestigd op de opvang en opslag van CO2 (carbon capture and storage; CCS). Dit is een complex proces in drie stappen waarbij de uitstoot van een energiecentrale of fabriek wordt opgevangen, getransporteerd per pijpleiding of schip, en tot slot veilig onder de grond wordt opgeslagen. Hiermee wordt voorkomen dat de uitstoot in de atmosfeer terechtkomt. De technologie is echter duur en het opslaan van de opgevangen CO2 brengt milieuproblemen met zich mee.

In de meeste bestaande fabrieken kan de CCS-technologie nog wel worden ingebouwd, maar het is goedkoper om die direct aan te brengen bij de bouw van nieuwe fabrieken. Een combinatie van het verbranden van biobrandstoffen en het toepassen van CCS kan een zogeheten ‘negatieve uitstoot’ opleveren, wat betekent dat er CO2 wordt verwijderd uit de atmosfeer. Deze technologie gaat op termijn een steeds belangrijkere rol spelen in het realiseren van de klimaatdoelen.

³⁹ https://www.statista.com/statistics/489131/share-of-renewables-in-power-generation-globally/
⁴⁰ https://www.iea.org/reports/net-zero-by-2050
⁴¹ https://www.statista.com/statistics/1302053/global-wind-energy-share-electricity-mix/
⁴² https://www.c2es.org/content/renewable-energy/#:~:text=Solar%20photovoltaics%20are%20the%20fastest,percent%20of%20the%20world's%20electricity
⁴³ https://www.statista.com/statistics/1302055/global-solar-energy-share-electricity-mix/
⁴⁴ https://www.statista.com/statistics/1371599/global-ev-market-share/
⁴⁵ https://straitsresearch.com/report/green-hydrogen-market

Voor beleggers is een belangrijke rol weggelegd: ze kunnen het geld dat ze beheren naar ondernemingen in transitie loodsen. Volgens sommigen is dat zelfs hun fiduciaire plicht. De meesten zijn het er wel over eens dat CO2-arm de toekomst is, maar de kosten en risico's van de transitie naar dat doel zijn nog niet volledig ingeprijsd door de markt. Vanuit het oogpunt van portefeuille- en risicobeheer is het dan ook goed om vooraan te staan in de transitie.

Vermogensbeheerders kunnen dat op drie manieren doen, via de integratie van ESG-factoren in het beleggingsproces, via transitiefinanciering, en via actief aandeelhouderschap. Dat stelt ze in staat het geld van hun klanten naar de duurzamere ondernemingen te loodsen en de achterblijvers te vermijden.

ESG-beleggen is mainstream geworden, want inmiddels zet bijna de helft (46%) van de beleggers in Europa het in een zekere vorm in.⁴⁶ Uit het onderzoek van de Global Sustainable Investment Alliance van 2022 bleek dat er wereldwijd USD 30,3 biljoen was belegd in duurzame beleggingen. ⁴⁷

Figuur 19: Wereldwijd duurzaam beheerd vermogen

Bron: Global Sustainable Investment Alliance 2022.

Terwijl ESG-integratie kijkt naar voor de hand liggende zaken zoals de milieuprestaties, de CO2-voetafdruk, het watergebruik en het afvalbeheer van een onderneming, luidde de komst van netto-nul een nieuw tijdperk in van directe klimaatbeleggingen vanaf de jaren 2020. De manier waarop beleggers rechtstreeks kunnen beleggen in klimaatproducten komt in het volgende hoofdstuk uitgebreider aan bod.

Figuur 20: Regionaal aandeel duurzame beleggingen

Bron: GSI Alliance 2022.

Uit Robeco's vijfde jaarlijkse Global Climate Investing Survey onder 300 beleggers in 2025 kwam opnieuw een daling naar voren van het aantal beleggers dat klimaatverandering als prioriteit ziet, na weerstand tegen ESG-beleggen en stappen in de VS tegen netto-nulinitiatieven. Uit het onderzoek blijkt dat het percentage wereldwijde beleggers voor wie klimaatverandering belangrijk is voor hun beleggingsbeleid, is gedaald van 62% in 2024 naar 46%, opnieuw onder druk van afnemende belangstelling in de VS.

De toezeggingen blijven hoger in Europa, waar 62% van de beleggers klimaatverandering als prioriteit beschouwt, en in Azië-Pacific met 59%, waarmee het in 2025 net weer is ingehaald door Europa. De grootste daling blijft in Noord-Amerika, waar bij slechts 23% van de beleggers het klimaat centraal staat, een verdere daling ten opzichte van de 35% in 2024. Het betekent dat de prioritering van klimaatverandering in alle drie de regio's is gedaald, wat de toenemende politieke weerstand tegen de miljarden kostende strijd tegen de opwarming van de aarde weerspiegelt.

Figuur 21: De prioriteit die wordt gegeven aan klimaatbeleggen

Bron: Robeco Global Climate Investing Survey 2025.

Maar het lijkt een tijdelijke tegenslag te zijn die rechtstreeks verband houdt met het huidige politieke klimaat. Meer dan de helft van de respondenten (56%) gaf aan dat Trumps agenda voor fossiele brandstoffen en tegen schone energie de netto-nultransitie zal belemmeren, maar dat het momentum zal herstellen zodra hij het Witte Huis verlaat. Een vergelijkbaar percentage (53%) zei dat het Amerikaanse overheidsbeleid hun voortgang op het gebied van het decarboniseren van portefeuilles waarschijnlijk zal vertragen, maar alleen op de korte termijn.

Voor beleggers is de focus ook veranderd van puur duurzaam beleggen naar transitiefinanciering. Kort gezegd betekent transitiefinanciering beleggen in minder duurzame bedrijven of projecten om ze te helpen over te stappen op CO2-armere en natuurpositievere bedrijfspraktijken. Dit verschilt van duurzaam beleggen, waarbij de focus grotendeels is gericht op bedrijven die al 'groen' zijn in plaats van te zoeken naar bedrijven die nog in ontwikkeling zijn – op weg van 'bruin' naar 'groen'.

Vaak wordt gezegd dat als netto-nul de bestemming is, de transitie dan de reis is. Om dit te bereiken gebruiken de meeste beleggers zowel een top-down- als een bottom-upbenadering. De top-downbenadering streeft naar een CO2-arme portefeuille, met een duidelijk netto-nultraject. Met de bottom-upbenadering kan geanalyseerd worden in hoeverre ondernemingen (voor aandelen) en landen (voor staatsobligaties) de transitie mogelijk kunnen maken.

Het identificeren van de koplopers en achterblijvers is cruciaal. Robeco maakt gebruik van een klimaatverkeerslicht om te beoordelen van welke bedrijven in de portefeuille de bedrijfsvoering en het netto-nulbeleid zijn afgestemd op een 1,5 °C-scenario (groen); welke bedrijven nog in ontwikkeling zijn en baat kunnen hebben bij stimulering, vaak door middel van engagement (oranje); en welke bedrijven niet zijn afgestemd en moeten verbeteren of anders het risico lopen om te worden uitgesloten (rood).

Er gaat ook veel privaat en overheidskapitaal naar het tegengaan van de klimaatverandering, of naar de aanpassing eraan. Volgens de update van het Klimaatfonds is er nu USD 1,5 miljard toegezegd aan projecten variërend van herbebossing van het Amazonegebied tot programma's voor het opschalen van hernieuwbare energie in opkomende markten.⁴⁸

Actief aandeelhouderschap kan worden gebruikt als instrument om de mate waarin bedrijven klaar zijn voor de klimaattransitie te verbeteren, en hun afstemming op de netto-nuldoelstellingen. Stemmen kan voor aandeelhouders een krachtig wapen zijn om zorgen kenbaar te maken over de transitieplannen van ondernemingen en om verandering af te dwingen.

Een tactiek die wint aan populariteit is stemmen tegen de herbenoeming van belangrijke bestuurders als een onderneming niet genoeg heeft gedaan om de ESG-prestaties te verbeteren. Daarnaast kunnen ook aandeelhoudersvoorstellen over milieukwesties worden ingediend, iets wat vaak gebeurt om grote olie- en gasmaatschappijen te dwingen nog eens te kijken naar omstreden kwesties.

In 2021 deed een nieuw type voorstel zijn intrede, de Say on Climate, waarbij ondernemingen hun energietransitiestrategie presenteren tijdens de aandeelhoudersvergadering. Aandeelhouders gebruiken hun stem om aan te geven of ze denken dat de onderneming zich op een verstandig decarbonisatietraject bevindt. Tot nu toe zijn de meeste plannen goedgekeurd met een overweldigende meerderheid.

Engagement is een ander middel om de ESG-prestaties te verbeteren van ondernemingen waarin is belegd. Hierbij gaat een belegger voor een bepaalde periode, meestal drie jaar, in dialoog met een onderneming over een aantal punten van zorg. Dit is al vaak een effectief middel gebleken om verbeteringen af te dwingen op het gebied van bijvoorbeeld klimaatactie, ontbossing op palmolieplantages, wegwerpplastic en buitensporige afvalproductie.

Veel dialogen gaan over decarbonisatieprogramma's en de afgelopen jaren is de blik verruimd van alleen de ondernemingen met een hoge uitstoot, naar de financiële instellingen – zoals banken – die zulke ondernemingen financieren.

Uiteindelijk kunnen beleggers dreigen ondernemingen uit te sluiten die weigeren CO2-armere praktijken toe te passen, waardoor ze extern kapitaal kwijtraken. Deze combinatie van engagement en de dreiging van uitsluiting heeft energiereuzen overgehaald om over te stappen op een CO2-armer bedrijfsmodel op basis van hernieuwbare energie.

Geen enkele belegger kan in zijn eentje veel bereiken en dus worden samenwerkingsverbanden steeds meer gezien als de juiste koers. Daarmee kunnen beleggers namelijk hun krachten bundelen om grote problemen aan te pakken waar ze allemaal veel belang bij hebben. Bovendien heeft de onderneming onder engagement dan te maken met slechts één overkoepelende groep en hoeft die niet met tientallen verschillende beleggers in gesprek over hetzelfde onderwerp.

Een van de grootste samenwerkingsverbanden is de Climate Action 100+. Deze groep is opgericht in 2017 en stimuleert de ondernemingen met de hoogste uitstoot van broeikasgassen ter wereld om te decarboniseren. Al snel kwam de effectiviteit van de samenwerking naar voren: in 2018 wist de groep oliegigant Shell over te halen om voor het eerst doelstellingen voor CO2-reductie op te nemen in de beloningsregeling voor bestuursleden.

Een ander invloedrijk orgaan is de Institutional Investors Group on Climate Change (IIGCC), een Europese samenwerking met meer dan 400 leden uit 27 landen. Deze groep is opgericht in 2012 en de leden zijn voornamelijk pensioenfondsen en vermogensbeheerders, die samen goed zijn voor ruim EUR 65 biljoen aan beheerd vermogen. ⁴⁹

Figuur 22: De belangrijkste principes van de routekaart naar netto-nul

Bron: Robeco, IIGCC.

In 2020 lanceerde de IIGCC het Net Zero Asset Managers Initiative om het doel van CO2-neutraliteit in 2050 in het Akkoord van Parijs na te streven. De leden hebben de Net Zero Carbon Pledge gedaan, waarmee ze hebben toegezegd dat al hun beleggingsstrategieën halverwege de eeuw CO2-neutraal zijn. Dit kreeg een klap in 2024 toen het Amerikaanse Congres deze toezeggingen in twijfel trok en velen zich terugtrokken, hoewel de bredere toewijding aan het netto-nulconcept sterk blijft.

⁴⁶ http://www.gsi-alliance.org/wp-content/uploads/2019/06/GSIR_Review2018F.pdf
⁴⁷ https://www.gsi-alliance.org/members-resources/gsir2022/
⁴⁸ https://climatefundsupdate.org/the-funds/
⁴⁹ https://www.iigcc.org/our-members

Een groot deel van de oplossingen voor klimaatbeleggen komt van private ondernemingen. Zo ontwikkelen ondernemingen alternatieven voor fossiele brandstoffen en innovatieve manieren om de wereld te decarboniseren. De meeste hiervan zijn toegankelijk voor beleggers die rendement willen genereren en tegelijkertijd hun steentje willen bijdragen in de strijd tegen de opwarming van de aarde.

Directe investeringen worden normaal gesproken gedaan door de ondernemingen zelf. De meeste innovaties worden gefinancierd met ondernemingskapitaal, van de uitvinding van de auto en de mobiele telefoon tot de technologie voor zonnepanelen.

De meeste beleggers beleggen liever in de aandelen en obligaties van de ondernemingen achter deze innovaties dan dat ze rechtstreeks investeren in infrastructuur zoals zonneparken, windmolenparken of CO2-opvang. Daarom kopen beleggers doorgaans de effecten van de exploitanten van infrastructuur voor hernieuwbare energie, waaronder de grote oliemaatschappijen die overstappen naar wind- en zonne-energie.

De populariteit van beleggen in klimaatgerelateerde strategieën neemt toe, aangevoerd door de thema's hernieuwbare energie, decarbonisatie, elektrificatie en de overstap naar een meer circulaire economie. Het uitbreiden van elektriciteitsnetten en het overstappen op elektrische auto's biedt kansen in strategieën voor ‘slimme’ energie, mobiliteit en materialen die zijn gericht op de nieuwe technologieën, processen en mineralen daarachter.

Het thema circulaire economie is gericht op de verschuiving weg van het lineaire take-make-dispose-model dat veel afval met zich meebrengt naar een model dat minder hulpbronnen verbruikt en minder afval oplevert. In dit concept komen we veel woorden tegen die beginnen met ‘re’: recycling, redesign (herontwerp), reusing (hergebruik), refining (verfijning), renovatie en reparatie. Het doel hiervan is om efficiënter gebruik te maken van de hulpbronnen die de aarde biedt. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het lineaire model 1,75 keer zoveel eindige hulpbronnen verbruikt als de planeet per jaar kan regenereren. ⁵⁰

Figuur 23: Hoe de circulaire economie kansen biedt

Bron: Afbeelding van Robeco.

Impactbeleggen is ook een manier om impact te hebben op de klimaatverandering en tegelijkertijd een financieel rendement te genereren. Sinds het opstellen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals; SDG's) door de VN in 2015 wint deze manier van beleggen gestaag aan populariteit. In 2024 hadden beleggers al meer dan USD 1,5 biljoen belegd in speciale impactfondsen, volgens het Global Impact Investing Network (GIIN).

Verschillende SDG's zijn gericht op oplossingen voor de opwarming van de aarde, aangevoerd door SDG 13 (Klimaatactie), SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie) en SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie). Twee andere SDG's zijn gericht op gezonde ecosystemen, die worden geschaad door onduurzame praktijken: SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land).

Er zijn beleggingsstrategieën ontwikkeld om de aandelen en obligaties te kopen van ondernemingen die een bijdrage leveren aan een of meerdere van de SDG's. Robeco heeft zelf een SDG Framework ontwikkeld, dat in drie stappen beoordeelt wat een onderneming produceert, hoe dat product wordt geproduceerd en of de onderneming betrokken is geweest bij controverses. Op basis daarvan wordt de totale nettobijdrage berekend. De scores die hieruit voortvloeien, worden gebruikt om effecten te selecteren voor de SDG-portefeuilles voor aandelen en credits.⁵¹

Figuur 24: Het Robeco SDG Framework

Bron: Robeco

Groene obligaties zijn nog een andere manier om impact te genereren. Dit is schuldpapier waarvan de opbrengst uitsluitend wordt ingezet om duurzaamheidsdoelen voor het klimaat en het milieu te realiseren. Een obligatie krijgt alleen het label ‘groen’ als de opbrengst wordt gebruikt voor projecten die duidelijke, kwantificeerbare milieuvoordelen opleveren, zoals hernieuwbare energie, herbebossing of afvalbeheer.

Deze worden over het algemeen uitgegeven door regeringen, agentschappen of supranationale instellingen, wat betekent dat ze in een breed spectrum gekocht kunnen worden. Meningsverschillen over wat nou precies een milieuvriendelijk project is, hebben de EU ertoe aangezet om een Green Bond Standard op te stellen – een certificeringsregeling die is afgestemd op de EU Taxonomy, waarin de criteria zijn vastgelegd voor wat echt duurzaam is.⁵² Om dit aan te vullen en beleggers zekerheid te bieden, heeft Robeco zijn eigen methodologie in vijf stappen om te beoordelen of een groene obligatie echt groen is.

De markt voor groene obligaties is klein begonnen, maar is nu een van de grootste ter wereld, met volgens het Climate Bonds Initiative USD 3,5 biljoen aan beleggingen begin 2025.⁵³

Er is een reeks beleggingsproducten ontstaan die specifiek gericht zijn op decarbonisatie, trajecten naar netto-nul en leveranciers van hernieuwbare energie. Sommige richten zich op natuurlijke oplossingen voor klimaatmitigatie, zoals herbebossing, terwijl andere zich richten op technologische oplossingen, zoals het opvangen en opslaan van CO2.

Op maat gemaakte klimaatfondsen volgen vaak een benchmark die speciaal is ontworpen om de activiteiten van de ondernemingen die erin zijn opgenomen af te stemmen met het Akkoord van Parijs. Deze creëren doorgaans portefeuilles met een CO2-voetafdruk die 50% kleiner is dan die van een standaard benchmark. Daarnaast moet de voetafdruk van de portefeuille ieder jaar verder afnemen met 7%. Producenten van fossiele brandstoffen worden uitgesloten.

Helaas valt niet alles binnen het bereik van beleggers. Zo is het grootste deel van de wereldwijde kolenreserves in het bezit van regeringen, waar uitsluitingen niet werken, en vinden de meest onduurzame activiteiten, zoals ontbossing, illegaal plaats. De technologie helpt echter om ongeoorloofde bomenkap aan het licht te brengen, met bijvoorbeeld satellieten en drones. De Sentinel-1-satelliet van de European Space Agency, hieronder afgebeeld, kan gebruikt worden om ontbossing te detecteren.

Bron: Getty Images

⁵⁰ https://www.robeco.com/en/insights/2020/10/investing-in-the-circular-economy.html
⁵¹ https://thegiin.org/publication/research/sizing-the-impact-investing-market-2024/
⁵² https://www.robeco.com/en-int/glossary/sustainable-investing/eu-green-bonds-standard
⁵³ https://www.climatebonds.net/

Inspanningen van landen om fossiele brandstoffen te vervangen door hernieuwbare energie spelen een cruciale rol in de strijd tegen de opwarming van de aarde, want 25% van alle uitstoot komt vrij bij het opwekken van elektriciteit.⁵⁴ Vooral voor kustlanden is dit belangrijk, omdat die het onevenredig hard geraakt worden door de stijgende zeespiegel als het probleem niet wordt aangepakt.

Een land dat hierbij vooroploopt, is het Verenigd Koninkrijk. De uitstoot is daar sinds 1990 met meer dan 40% afgenomen, een cijfer waar geen enkel ander land aan kan tippen.⁵⁵ Daarnaast kwam het land in april 2021 met een van de meest ambitieuze doelstellingen ter wereld: in 2030 moet de uitstoot 68% lager liggen dan in 1990 en in 2035 78%.

Deze voortgang is deels te danken aan enorme investeringen in offshore windmolenparken, waaronder het grootste ter wereld, de London Array in de Noordzee. Het VK is nu de op een na grootste offshore windmarkt ter wereld, met vier keer zoveel geïnstalleerde capaciteit in 2024 als in 2012.⁵⁶ De hernieuwbare energiebron met de grootste bijdrage blijft waterkracht, die al sinds de 19e eeuw wordt ingezet in Schotland.

Dankzij deze toezeggingen bezet het VK de derde plaats in de Climate Change Performance Index 2025, een jaarlijkse ranglijst voor de klimaatmaatregelen van 57 landen en de EU, die samen verantwoordelijk zijn voor 90% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.⁵⁷

Maar er zijn ook kanttekeningen. Zo heeft de 40% betrekking op de uitstoot op Brits grondgebied, waarbij de uitstoot van het luchtverkeer, de scheepvaart en de CO2 van importgoederen dus niet is meegenomen. Nemen we die uitstoot ook allemaal mee, dan komt de reductie sinds 1990 uit op zo'n 11%. ⁵⁸

Figuur 25: Opwekking van elektriciteit in het VK

Bron: UK National Grid. ⁵⁹

Er is veel aandacht voor investeringen in wind- en zonne-energie, maar een andere, steeds meer gebruikte vorm van hernieuwbare energie is rechtstreeks afkomstig uit de aarde zelf: geothermie.

Deze hernieuwbare energiebron wordt met groot succes gebruikt in Chili, waar 15% van alle vulkanen en 8% van alle geisers ter wereld zich bevinden. De hitte van gesmolten gesteente en ondergrondse bronnen kan worden omgezet in elektriciteit. In Chili bedraagt de potentiële capaciteit van geothermie ongeveer 16 gigawatt, genoeg om vijf miljoen huizen te voorzien van stroom. ⁶⁰

De geografie van Chili helpt het land ook op andere manieren om het aandeel hernieuwbare energie te vergroten. Zo maken de getijden langs de 5.000 kilometer lange kustlijn het mogelijk om golfenergie op te wekken, terwijl de Atacama-woestijn de droogste plek op aarde is met de hoogste zonne-intensiteit. Zonne-energiecentrale Vallenar in de Atacama-woestijn was bij de opening in 2016 de grootste in heel Zuid-Amerika.⁶¹

Al met al is hernieuwbare energie nu goed voor 60% van de totale energieproductie in Chili, het hoogste percentage in Latijns-Amerika.⁶² Hierdoor staat het land op de negende plaats in de Climate Change Performance Index 2025.

Figuur 26: De capaciteit van hernieuwbare energie groeit exponentieel in Chili

Bron: BNamericas.

Een sector die vooroploopt in de transitie, is de autosector. Er rijden wereldwijd 1,5 miljard auto's op de weg, die samen verantwoordelijk zijn voor 14% van alle uitstoot. Dus het elektrificeren van al die auto's zou flink bijdragen aan het realiseren van de doelen van Parijs. ⁶³

Sommige grote autofabrikanten hebben toegezegd om voor 2040 over te stappen op een elektrische vloot, terwijl nieuwe benzineauto's vanaf 2050 niet meer zijn toegestaan in sommige landen. Noorwegen is van plan om in 2025 als eerste land de verkoop van auto's die rijden op een fossiele brandstof helemaal te verbieden. ⁶⁴ In het VK liggen plannen om dat in 2035 te doen, nadat het de datum vijf jaar heeft uitgesteld vanwege de crisis in de kosten van levensonderhoud. ⁶⁵

In 2018 zette de IIGCC een engagementprogramma op om autofabrikanten voor het eerst krachtige toezeggingen te laten doen. Dit leverde diverse doorbraken op. Zo kwamen Volkswagen en Daimler met de langetermijnambitie om een netto-uitstoot van nul te bereiken in respectievelijk 2039 en 2040. Volkswagen koos er zelfs voor om volledig in te zetten op elektrische auto's met een accu, waarmee het de eerste autofabrikant is die dat heeft gedaan. Andere fabrikanten kiezen voor hybride auto's, brandstofcellen, waterstof of een mix van technologieën.

Terwijl de gevestigde autofabrikanten langzaam afstappen van de verbrandingsmotor, zijn de nieuwkomers de puur elektrische autofabrikanten. Twee wereldwijde bedrijven zijn nu de koplopers.

Het Chinese BYD is uitgegroeid tot de grootste fabrikant van elektrische auto's ter wereld en produceert nu 4,3 miljoen voertuigen per jaar, met een totale omzet van CNY 602 miljard (USD 83 miljard) in 2023. De onderneming is gevestigd in Shenzhen en werd in 1995 opgericht als batterijfabrikant onder de Chinese naam Biyadi. Deze naam werd veranderd in BYD, met de merknaam 'Build Your Dreams' voor reclame in de VS.

De Amerikaanse autofabrikant Tesla maakte 1,8 miljoen elektrische voertuigen in 2024 en had een omzet van USD 97,7 miljard. Als een van de Magnificent Seven van Amerikaanse megacap-techaandelen trad de onderneming in 2024 toe tot de exclusieve club van ondernemingen met een marktwaarde van meer dan USD 1 biljoen.

De explosief gestegen marktwaarde sinds de oprichting als start-up in 2003 heeft van CEO Elon Musk de rijkste man ter wereld gemaakt, met een vermogen van meer dan USD 200 miljard. De marktwaarde van Tesla is ook hoger dan die van alle andere traditionele Amerikaanse autofabrikanten samen – de naaste rivalen Ford en Volkswagen hebben beide een marktwaarde van minder dan USD 50 miljard.

Engagement kan zeer effectief zijn bij het veranderen van bedrijfsmodellen bij ondernemingen die nog te afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Velen lopen achter in hun pogingen om over te stappen op een CO2-armere bedrijfsvoering. Daarom gaat Robeco met ze in gesprek als onderdeel van de Climate Action 100+ samenwerkingsgroep van internationale beleggers.

De belangrijkste vraag aan ondernemingen is om een duidelijke netto-nulambitie vast te stellen met werkbare doelen en een duidelijke decarbonisatiestrategie. Twee bedrijven waarvoor we de CA100+-engagements in de energiesector, met een hoge uitstoot, mede hebben geleid, zijn:

Het Tsjechische energiebedrijf CEZ is zo'n onderneming met een aanzienlijke exposure naar steenkool. Aan het begin van de engagement had de onderneming weinig ambitieuze uitstootdoelstellingen en ontbrak een coherent klimaattransitieplan waarin stond hoe de energiemix zou evolueren om in 2050 netto-nul te bereiken. De onderneming had gepland om steenkool tegen 2050 uit te faseren, maar had geen geloofwaardig traject om dat te doen.

Na twee jaar van engagement heeft CEZ in december 2023 doelstellingen in lijn met het 1,5 °C-scenario aangenomen voor 2030, die extern zijn geverifieerd door het Science-Based Targets Initiative (SBTi), en zijn doelstelling voor netto-nul vervroegd naar 2040. De onderneming heeft ook haar toezegging om het gebruik van steenkool uit te faseren vervroegd van 2038 naar 2033, en het aandeel van de capaciteit op basis van steenkool is gedaald van 8 GW in 2021 naar 4,3 GW in 2024.

Het klimaattransitieplan van de onderneming schetst nu de verwachte energiemix in 2030 en de vereiste investeringen om de energietransitie te realiseren.

Een andere onderneming die een duwtje in de rug nodig had om te decarboniseren was TotalEnergies. We zijn al jaren in dialoog met het Franse energie- en petrochemieconcern over de ontwikkeling van een transitieplan en de onderneming is nu verreweg de grootste producent van hernieuwbare energie onder zijn branchegenoten, waarbij CO2-arme energie goed is voor een steeds groter deel van de inkomsten.

Ondanks de flinke vooruitgang is het uitstoottraject van de onderneming echter niet afgestemd op CO2-arme scenario's, voornamelijk doordat de aanzienlijke gasexpansie de absolute uitstoot hoog houdt. De laatste tijd was de engagement vooral gericht op de decarbonisatiestrategie van Total, met name de veerkracht van lopende investeringen in olie- en gasprojecten en de klimaatlobby.

Daardoor heeft Total nu een vastomlijnd transitieplan en daar is het niet op teruggekomen, in tegenstelling tot sommige sectorgenoten. We zijn ook met de onderneming in dialoog gegaan over bredere kwesties, zoals mensenrechten, maatschappelijke betrokkenheid en biodiversiteit. Dit omvatte ook een bezoek aan een controversieel project in Oeganda om te begrijpen hoe de onderneming deze kwesties aanpakt en hoe ze verband houden met klimaatverandering.

⁵⁴ https://www.epa.gov/sites/production/files/2016-05/global_emissions_sector_2015.png
⁵⁵ https://www.gov.uk/government/news/uk-enshrines-new-target-in-law-to-slash-emissions-by-78-by-2035
⁵⁶ https://www.great.gov.uk/international/investment/sectors/offshore-wind/
⁵⁷ https://ccpi.org/ranking/
⁵⁸ https://www.carbonindependent.org/32.html
⁵⁹ https://grid.iamkate.com/
⁶⁰ https://www-pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/cnpp2016/countryprofiles/Chile/Chile.htm#:~:text=Installed%20power%20generation%20capacity,systems%20(SEA%20and%20SEM)
⁶¹ https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Archive:Chile-EU_-_statistics_on_energy
⁶² https://www.statista.com/statistics/1262922/chile-renewables-share-electricity-mix/
⁶³ https://www.thedrive.com/guides-and-gear/how-many-cars-are-there-in-the-world
⁶⁴ https://www.bbc.com/news/articles/cg52543v6rmo
⁶⁵ https://pod-point.com/guides/2035-diesel-and-petrol-car-ban-in-the-uk-everything-you-need-to-know

1. Klimaatverandering is de verandering van temperaturen en weerpatronen op lange termijn, die het leven op aarde zal bedreigen, tenzij er iets aan wordt gedaan. Er zijn verschillende internationale protocollen opgesteld om hier wat aan te doen, die in 2015 hebben geleid tot het Akkoord van Parijs. Daarna zijn uitstootdoelen opgesteld door het Intergovernmental Panel on Climate Change.
   
   

2. Alleen door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen kunnen we de doelen in het Akkoord van Parijs halen. Daarom hebben regeringen nationale doelen voor uitstootreductie opgesteld, wat heeft geresulteerd in toezeggingen van de meeste landen om in 2050 CO2-neutraal te zijn. Beleggers pakken grote uitstoters aan via engagement en door voor hun eigen portefeuilles toezeggingen voor netto-nul te doen. Toezichthouders leggen de lat steeds hoger met nieuwe regels.
   
   

3. Klimaatverandering is een kwestie van dubbele materialiteit voor beleggers, want de opwarming van de aarde heeft invloed op beleggingen en vice versa. Daarom moet een top-downbenadering gecombineerd worden met een bottom-upbenadering. Er zijn aanzienlijke beleggingskansen te vinden in een focus op de transitie. Het afstemmen van beleggingen op het Akkoord van Parijs en wetenschappelijk onderbouwde trajecten kan helpen de doelen te bereiken.
   
   
   

4. Het is essentieel om de klimaatverandering aan te pakken, maar er zijn nog altijd veel obstakels te nemen. Het vervangen van kolen, olie en gas – die in overvloed beschikbaar zijn en dag en nacht verbrand kunnen worden – door minder betrouwbare hernieuwbare energie is een moeizame strijd. De CO2-heffing is te laag en nog niet gangbaar genoeg om te werken en de kosten voor het vervangen van infrastructuur zijn een belemmering voor lagelonenlanden. De politieke wil is nodig om zaken als subsidies voor fossiele brandstoffen en ontbossing te stoppen.
   
   

5. Wat betreft de beschikbare oplossingen is hernieuwbare energie de parel in de kroon van decarbonisatie. Daarnaast heeft groene waterstof een enorm potentieel als het gaat om moeilijk aan te pakken industrieën, zoals zwaar transport. De opkomst van elektrische auto's is onderdeel van een bredere elektrificatietrend, die beleggingskansen oplevert in verschillende nieuwe materialen en mineralen. CO2-opvang is ook een potentiële oplossing, maar het is duur om dat in te bouwen in bestaande infrastructuur.
   
   

6. Er is een belangrijke rol weggelegd voor beleggers. Ze hebben de plicht om kapitaal te dirigeren naar ondernemingen die zich inzetten voor decarbonisatie, via ESG-integratie en via de directe financiering van klimaatprojecten. Er zijn steeds meer bedrijven die zich richten op transitiefinanciering. Actief aandeelhouderschap via stemmen en engagement kan welkome verandering teweegbrengen, en samenwerkingsverbanden zijn steeds succesvoller in het aanpakken van grote vervuilers.
   
   

7. Er zijn steeds meer manieren gekomen om te beleggen in klimaatoplossingen. Sommige oplossingen zijn thematisch van aard, met een focus op duidelijke trends, zoals hernieuwbare energie en elektrificatie. Impactbeleggen is een specifiekere manier waarmee beleggers zich kunnen richten op doelen, zoals de SDG's. Groene obligaties, die worden uitgegeven voor milieuprojecten, worden steeds populairder, evenals strategieën die Paris-aligned benchmarks volgen.
   
   

8. Er wordt voortgang geboekt op nationaal niveau, in sectoren en bij ondernemingen. Twee landen die vooroplopen als het gaat om hernieuwbare energie, zijn het VK (windenergie) en Chili (geothermie). Engagement heeft verandering teweeggebracht in de benzineslurpende autosector, die de overstap naar elektrische auto's maakt nu er twee reuzen zijn opgestaan in de EV-markt. Engagement helpt om energiebedrijven van fossiele brandstoffen af te helpen.
   

Nu je al deze informatie tot je hebt genomen, ben je klaar om de test te maken.