SI Debate: COP30 ziet vooruitgang in dubbelzinnigheid

COP30 heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat de multilaterale samenwerking ernstig is uitgehold. Na de mislukkingen eerder dit jaar van het VN-verdrag inzake kunststoffen en de wereldwijde heffing op internationale scheepvaart, leverde COP30 een mager plenair resultaat op zonder bruikbare taal over fossiele brandstoffen of nieuwe bindende doelstellingen.

Aan de andere kant bevestigde COP30 opnieuw de inzet van landen voor de doelen van het Akkoord van Parijs en werden er nieuwe financieringsinstrumenten gemobiliseerd voor klimaatadaptatie en verschillende initiatieven gelanceerd om de energietransitie te versnellen, met name in opkomende economieën. In de woorden van Ana Toni, CEO van COP30: "We gingen de kant op die we op moesten, maar niet met de vereiste snelheid."

Het is opmerkelijk dat de twee prioriteiten van het Braziliaanse COP30-voorzitterschap – het aanpakken van ontbossing en het uitfaseren van fossiele brandstoffen – buiten de plenaire agenda om naar voren zijn gebracht als afzonderlijke initiatieven die door coalities van landen moeten worden uitgevoerd. Deze dubbelzinnigheid maakt duidelijk dat de klimaattransitie een transitie met meerdere snelheden is. De geopolitieke fragmentatie heeft de regionale verschillen vergroot en de ongelijkmatigheid van de transitiegerelateerde risico's en kansen tussen sectoren en regio's vergroot. Laten we dit eens onderzoeken voor de twee prioritaire onderwerpen van COP30.

Als de op acht na grootste olieproducent ter wereld stelde Brazilië voor om een routekaart weg van fossiele brandstoffen te bespreken. Het initiatief, dat in de plenaire vergadering sterk werd afgewezen, zal worden voortgezet door een door de EU geleide groep van 80 landen. Belangrijke spelers als de VS, China, India, Rusland en Saoedi-Arabië ontbreken echter.

Terwijl COP30 er niet in slaagde een duidelijk beleidssignaal over fossiele brandstoffen af te geven, liet de World Energy Outlook (WEO) van 2025¹ , uitgebracht door het Internationaal Energieagentschap (IEA) vlak voor COP30, geen twijfel bestaan over de richting van de reis. De WEO laat zien dat, ongeacht het beleidspad, de wereld op weg is naar het 'Elektriciteitstijdperk'. Zelfs in het meest conservatieve scenario groeien hernieuwbare energiebronnen sneller dan welke andere belangrijke energiebron dan ook.

In alle scenario's daalt de vraag naar steenkool. We zagen deze trend tijdens COP30 toen Zuid-Korea en Bahrein zich aansloten bij de Powering Past Coal Alliance². Voor olie en gas varieert de toekomstige vraag aanzienlijk per beleidsscenario. Beide brandstoffen zullen de komende decennia blijven bestaan, maar zijn niet vrij van risico's – juist vanwege de beleidsonzekerheid. Het IEA wijst bijvoorbeeld herhaaldelijk op het risico van een aanzienlijk LNG-overschot in 2030.

De WEO maakt glashelder dat de verdere uitbouw van schone energie de structuur van het mondiale energiesysteem verandert. Deze monumentale verschuiving voltrekt zich zonder orkestratie van regeringen. Beleggers moeten daarom rekening houden met een wanordelijke transitie, met toenemende regionale verschillen in snelheid en versterkte rendementspremies voor kansen en risico's per regio, per sector en in de loop van de tijd.

Er is geen sprake van consistentie. Zo laten aandelen in schone energie een sterke opleving zien en hebben die year-to-date ruim 25% beter gepresteerd dan de wereldwijde index, ondanks de aanzienlijke terugdraaiing van klimaatbeleid dit jaar.³

Het dubbelzinnige beleid wat betreft fossiele brandstoffen versterkt de realiteit dat de temperatuur zal blijven stijgen en dat extreme weersomstandigheden zullen toenemen. Een van de belangrijkste resultaten van COP30 was de doelstelling om de financiering van adaptatiemaatregelen tegen 2035 te verdrievoudigen. Regeringen hebben ook de focus op natuurbescherming en natuurlijke oplossingen verhoogd.

De Tropical Forest Forever Facility (TFFF) werd gelanceerd met USD 6,7 miljard aan toezeggingen en een langetermijndoelstelling om USD 125 miljard te investeren. Als een van de eerste ondersteuners in de ontwikkeling van de TFFF, voerde Robeco een samenwerkingsverband tussen beleggers en de Nederlandse overheid aan dat resulteerde in een financiële bijdrage aan de opstartkosten van het fonds.

Hoewel de beleggingskansen op het gebied van adaptatie en natuur nog in de kinderschoenen staan, geeft COP30 een duidelijk signaal af dat deze markt groeit. In tegenstelling tot klimaatmitigatie hebben landen geen opt-in voor klimaatadaptatie: ze zullen het hoe dan ook moeten doen.

De komende jaren zal de belegbare transitie zich verbreden van schone energie en CO2-arme industrie naar natuurvriendelijke beleggingen en financiering van adaptatie. We voorzien groeimogelijkheden in obligaties (bijv. staatsobligaties gericht op adaptatie), particuliere markten (veerkrachtige infrastructuur) en sectoren zoals bouw en techniek, landbouw en farmacie.

Tegelijkertijd zal fysieke veerkracht steeds belangrijker worden in het samenstellen van portefeuilles. Het is per definitie locatiespecifiek, dus inzicht in regionale en lokale verschillen zal van cruciaal belang zijn voor het benutten van premies uit risico's en kansen.

Over het algemeen heeft COP30 het multilaterale klimaatproces vooruitgeholpen, maar geen sterk signaal afgegeven voor wereldwijde samenwerking op het gebied van klimaatverandering. In plaats daarvan versterkte het de realiteit van toenemende fragmentatie over markten en technologieën.

Vanuit het oogpunt van Robeco is dit een moment om nog steviger in te zetten op de principes uit onze Climate and Nature Roadmap 2025-2030. Als overheden dubbelzinnige of vrijblijvende taal gebruiken, worden de transitieplannen van bedrijven nog belangrijker. Als een actieve belegger zien we dit als een kans. Dankzij ons fundamentele onderzoek en onze eigen klimaat- en natuuranalyses kunnen we de koplopers onderscheiden van de achterblijvers.

Het versterkt ook het pleidooi voor actief aandeelhouderschap door gebruik te maken van de stewardshipinstrumenten engagement en stemmen bij volmacht. Bedrijven ondersteunen bij het ontwikkelen van geloofwaardige transitieplannen kan helpen om een outperformance te realiseren en aandeelhouderswaarde te creëren. Op dezelfde manier kan actief aandeelhouderschap bedrijven helpen om gestrande activa of waarde-erosie te voorkomen.

Het post-COP30 landschap is dynamisch, complex en vol potentieel. Zelfgenoegzaamheid is een risico, maar actief beleggen en actief aandeelhouderschap bieden kansen.

Voetnoten

¹World Energy Outlook 2025 – analyse – IEA
²Zuid-Korea en Bahrein sluiten zich aan bij de Powering Past Coal Alliance op COP30 – PPCA
³Gebaseerd op de S&P Global Clean Energy Transition Index en de S&P Developed Large and Mid-Cap Index, per 28 november 2025.