De Sustainable Development Goals (SDG’s) zijn 17 doelen voor het verbeteren van de maatschappij, de ecologische duurzaamheid en de kwaliteit van leven, die in 2015 zijn gelanceerd door de VN. Ze omvatten een breed spectrum aan duurzaamheidsonderwerpen, die uiteenlopen van het uitbannen van honger en de strijd tegen klimaatverandering, tot het stimuleren van verantwoorde consumptie en het duurzamer maken van steden.

Alle 193 landen – hoe rijk of arm ze ook zijn – hebben ermee ingestemd zich in te zetten om deze doelen te realiseren voor 2030. Ze hadden dus 15 jaar om dat voor elkaar te krijgen. De doelen maken deel uit van het programma ‘Transforming our World: the 2030 Agenda for Sustainable Development’ en zijn door de VN bestempeld als “een blauwdruk om de toekomst beter en duurzamer te maken voor iedereen”.

De SDG’s zijn de opvolger van de Millennium Development Goals (MDG’s), acht doelen die in 2000 zijn opgesteld. Deze doelen waren onder meer gericht op het beëindigen van extreme armoede en honger, het realiseren van basisonderwijs overal ter wereld en het bestrijden van hiv/aids. In 2012 werd begonnen met het opstellen van de SDG’s, op basis van een wereldwijde consultatieperiode met inbreng van meer dan een miljoen mensen. Daardoor hebben de SDG’s een veel groter bereik. Bovendien gelden ze voor alle landen en niet alleen voor de landen die zijn bestempeld als ‘ontwikkelend’.

Figuur 1: De Sustainable Development Goals van de VN

Bron: Verenigde Naties.

De 17 doelen hebben 169 onderliggende doelstellingen en 232 goedgekeurde indicatoren, die worden gebruikt om de voortgang bij te houden. Zo zijn de doelstellingen voor SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn) gericht op het tegengaan van vroegtijdige sterfte, het stoppen van de verspreiding van overdraagbare ziektes zoals malaria en hiv/aids, en het stimuleren van universele toegang tot betaalbare gezondheidszorg. De indicatoren meten factoren als de kindersterfte in een land, het aantal nieuwe malaria- of hiv-infecties en de hoeveelheid mensen met een zorgverzekering.

Wat betreft tastbare investeringen kunnen gezondheidszorgondernemingen een bijdrage leveren aan SDG 3 door medicijnen tegen bepaalde ziektes te ontwikkelen, of door te zorgen voor betere toegang tot betaalbare medicijnen. Aan de andere kant zijn er ook ondernemingen die negatief bijdragen aan de SDG’s door schadelijke producten te maken, zoals tabak of vuurwapens.

De SDG’s zijn niet alleen goed voor de minderbedeelden, maar bieden ook een enorme zakelijke kans en een manier om banen te creëren. Volgens een schatting leveren ze per jaar maar liefst USD 12 biljoen aan marktkansen en 380 miljoen nieuwe banen op, vooral in projecten die helpen in de strijd tegen de klimaatverandering.^1,2

Van alle VN-lidstaten wordt verwacht dat ze de voortgang van hun SDG’s bijhouden en de Afdeling Statistieken van de VN (UNSTATS) heeft de primaire verantwoordelijkheid voor het verzamelen van de SDG-gegevens van elk land. Deze gegevens zijn te vinden via SDG Indicators in de Global SDG Database van de VN. ³

Er zijn ook andere initiatieven opgezet om de voortgang te monitoren. Zo is in juni 2018 de website SDG Tracker gelanceerd, ondersteund door Our World in Data – een gezamenlijk project van de University of Oxford en de niet-gouvernementele organisatie Change Data Lab. ⁴ Dit project verzamelt gegevens over alle indicatoren die relevant zijn voor de SDG’s.

Een ander project is het Global SDG Index and Dashboards Report. De SDG Index houdt niet alleen bij hoe landen presteren op alle 17 doelen, maar rangschikt ze ook op basis van wat ze al hebben bereikt. Dat maakt het mogelijk om landen met elkaar te vergelijken. Deze jaarlijkse publicatie wordt opgesteld door de Bertelsmann Stiftung, een stichting die wordt gerund door het Duitse mediabedrijf Bertelsmann, en het Sustainable Development Solutions Network van de VN. ⁵

Figuur 2: Het Global SDG Index and Dashboards Report

Wil je weten hoe jouw regio presteert op de 17 doelen? Klik dan op onderstaande link en bekijk de interactieve afbeelding.

Bron: https://datahub.sdgtransformationcenter.org/reports/sustainable-development-report

Door de enorme omvang en diversiteit van de indicatoren is het moeilijk om de voortgang bij te houden. Sommige statistici hebben moeite met het verkrijgen van de gegevens, doordat veel indicatoren niet regelmatig worden opgesteld. Anderen hebben problemen met het ontwikkelen van methodologieën voor indicatoren die minder mainstream zijn. Zelfs in de rijkste landen laat het bijhouden van de voortgang te wensen over. ⁶

Ook ondernemingen lopen tegen problemen aan als ze hun bijdrage aan de SDG’s meten. Vermogensbeheerders, waaronder Robeco, bieden strategieën die speciaal zijn gericht op deze doelen. Dit komt uitgebreider aan bod in . Toch moet er nog veel meer gedaan worden om de SDG’s te realiseren. Zo blijft de financiering een groot probleem.

De schattingen over hoeveel geld er nodig is om alle 17 doelen te realiseren in 2030, lopen sterk uiteen. Uit het World Investment Report 2023 van de VN-Conferentie inzake Handel en Ontwikkeling bleek dat het financieringstekort zo’n USD 4 biljoen per jaar bedraagt – een stijging ten opzichte van de USD 2,5 biljoen in 2015, toen de SDG’s werden gelanceerd. Volgens het rapport daalden de wereldwijde directe buitenlandse investeringen in 2022 met 12%. Alleen al de opkomende markten hadden behoefte aan investeringen in hernieuwbare energie ter waarde van ongeveer USD 1,7 biljoen per jaar, terwijl ze slechts USD 544 miljard aantrokken. ⁷

Vooral in armere landen is het financieringstekort groot. Waar grotere of meer ontwikkelde opkomende economieën, zoals Guatemala en Indonesië, jaarlijks 4% van hun bbp extra moeten uitgeven om de SDG’s te realiseren in 2030, loopt dit cijfer op tot 15,4% voor ontwikkelingslanden met lagere inkomens, zoals Vietnam, Rwanda en Benin, wederom volgens de VN. ⁸

Deze cijfers staan in schril contrast met de extra uitgaven die nodig zijn in rijkere landen. Landen met hoge inkomens moeten ook meer investeren in sommige gebieden die verband houden met de SDG’s, zoals hernieuwbare elektriciteit, wegen, water en sanitaire voorzieningen, maar de benodigde extra jaarlijkse investeringen worden geschat op minder dan 1% van hun bbp.

De publieke sector redt het niet om de SDG’s alleen te financieren en daarom is het nodig om de private sector erbij te betrekken, waaronder financiële instellingen zoals banken, vermogensbeheerders, verzekeraars en pensioenfondsen. Zoals we in latere hoofdstukken laten zien, heeft dit geleid tot de ontwikkeling van vele beleggingsinitiatieven. Denk bijvoorbeeld aan op maat gemaakte SDG-gerichte strategieën, of aan producten met een focus op thema’s of zelfs afzonderlijke doelen.

Toch spreken de SDG’s wel tot de verbeelding. Ze hebben een beweging op gang gebracht die begon met het optimisme over de toekomst in dit nieuwe millennium. Er zijn vele mogelijkheden om te investeren in een of meerdere van de doelen, zoals te lezen is in deze leermodule.

Er is voor ons allemaal een rol weggelegd, zoals te zien is in dit We the People-filmpje, waarin enkele zeer bekende personen te zien zijn. Het is niet alleen aan regeringen, ondernemingen, beleggers en speciale belangengroepen – het is aan iedereen!

Je weet nu hoe de 17 SDG’s zijn ontstaan als opvolger van de MDG’s en kent de methodes (en hun beperkingen) om de voortgang bij te houden. Ook weet je hoeveel financiering er nog altijd nodig is om de SDG’s te bereiken na het negatieve effect van de Covid-pandemie op de voortgang.

Voetnoten

¹ https://www.un.org/sustainabledevelopment/sg-finance-strategy/
² Business & Sustainable Development Commission, 2017. “Valuing the SDG prize”. London.
³ https://unstats.un.org/sdgs/indicators/database/
⁴ https://sdg-tracker.org/; https://ourworldindata.org/about
⁵ https://www.sdgindex.org/
⁶ https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1758-5899.12595
⁷ https://unctad.org/publication/world-investment-report-2023
⁸ Integrating the Sustainable Development Goals in Government Bond Investment Strategies by Jan Anton van Zanten, Laurens Swinkels, Rikkert Scholten, Max Schieler :: SSRN

De call to action die de basis vormt van de SDG’s, is dat de 17 doelen, in tegenstelling tot de meeste andere VN-initiatieven, niet alleen gericht zijn op regeringen of ngo’s, maar op de gehele maatschappij. Ze bieden zowel een uitdaging als een kans, voor ondernemingen en beleggers, die een belangrijke rol moeten spelen in het realiseren van de doelen. Het is een wereldwijd plan voor iedereen – zowel arm als rijk.

Daarom is het leveren van een bijdrage aan de SDG’s een kans voor ondernemingen, al zijn de meningen erover verdeeld in welke SDG’s ze dan het beste kunnen investeren. Sommige doelen zijn namelijk beter investeerbaar dan andere. Uit een onderzoek van het United Nations Development Programme blijkt dat in Oeganda SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie), SDG 13 (Klimaatactie) en SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen) het meest in trek zijn. ⁹

Figuur 3: De populairste Duurzame Ontwikkelingsdoelen in Oeganda

Bron: United Nations Development Programme.

Dat komt vooral doordat deze drie doelen allemaal infrastructuur omvatten en dus een fysiek middel bieden om meetbare waarde toe te voegen, waarbij ook duidelijk rendement wordt gegeneerd. Het aanleggen van infrastructuur voor hernieuwbare energie levert een duidelijke inkomstenstroom op uit de verkoop van elektriciteit, evenals het plaatsen van zendmasten voor mobiele telefonie in gebieden die voorheen ongedekt waren.

SDG 16 (Vrede, justitie en sterke publieke diensten) werd niet gezien als een heel geschikt doel om in te investeren, met praktisch geen belangstelling. Het ligt er echter maar net aan waar je kijkt. Zo valt de cyberbeveiligingssector onder het justitie-element van dit doel en die is meer dan USD 10 miljard per jaar waard en biedt talloze investeringsmogelijkheden. Het bouwen van telefoonmasten biedt toegang tot informatie, wat ook een doelstelling is onder SDG 16.

In de tussentijd verandert er veel in de regelgeving en eist het publiek in toenemende mate een duurzamere manier van ondernemen. Ondernemingen en beleggers die de SDG’s integreren in hun strategie, zijn waarschijnlijk beter voorbereid op huidig en toekomstig overheidsbeleid en bestaande en nieuwe regelgeving. Hierdoor vermijden ze het risico hun license to operate te verliezen en worden ze niet geconfronteerd met hoge kosten voor structurele veranderingen die ze uiteindelijk toch moeten doorvoeren.

Ondernemingen kunnen nu ook niet openlijk voorbijgaan aan de noodzaak om te voldoen aan de doelen in het Akkoord van Parijs om de CO₂-uitstoot terug te brengen naar netto-nul, die worden weerspiegeld in SDG 13 (Klimaatactie) en waarnaar ook wordt verwezen in SDG 7 (Betaalbare en schone energie) en SDG 9 (Industrie, innovatie en infrastructuur).

De invoering van regelgeving op het gebied van duurzame financiering, zoals het Sustainable Finance Action Plan van de EU, de EU Taxonomy, de Sustainable Finance Disclosure Regulation en de Europese Green Deal, zijn een direct gevolg van de goedkeuring van de SDG’s door landen. Dergelijke regelgeving heeft geholpen om te definiëren wat duurzame ontwikkeling is vanuit beleggingsoogpunt. Als een onderneming zich niet houdt aan duurzaam beleid, zal die op den duur zijn licentie om legaal, commercieel en sociaal te opereren verliezen.

Zulke beleggingen spreken tot de verbeelding van beleggers die aan SDG-beleggen willen doen, maar toch blijkt uit onderzoeken dat het nog niet mainstream is. Slechts een paar van de grootste professionele beleggers ter wereld, zoals pensioenfondsen, beleggen al grote sommen geld in de SDG’s. De rest ziet het nog als een niche.

Zo heeft de Nederlandse Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, die ongeveer 95% van de Nederlandse pensioenmarkt en zo’n EUR 1,36 miljard aan beheerd vermogen vertegenwoordigt, een onderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek dat slechts 19% van zijn leden doelen had gesteld voor de allocatie van vermogen naar de SDG’s.¹⁰

Net als het onderzoek van de VN toonde ook het Nederlandse onderzoek aan dat sommige SDG’s meer in trek waren als beleggingsbestemming dan andere. SDG 13 (Klimaatactie) werd aangewezen als het doel dat de grootste beleggingskansen oplevert, vooral vanwege de meetbare doelstellingen voor bijvoorbeeld CO₂-uitstoot.

Figuur 4: Focus van pensioenfondsen op SDG-gerelateerde beleggingskansen en verantwoordelijkheden

Bron: VBDO – Pension Funds and Sustainable Development Goals.

Uit de Robeco Global Climate Survey 2022 bleek dat de belangstelling van beleggers voor de SDG’s flink is toegenomen. Zo’n 18% van de beleggers gaf aan het afstemmen van hun portefeuilles op de SDG’s te hebben bestempeld als topprioriteit, terwijl dit bij 22% iets minder hoog op de agenda staat. Nog eens 40% overweegt om hier in de komende twee tot drie jaar werk van te maken. Dit toont aan dat SDG-beleggen in opkomst is en aan populariteit heeft gewonnen onder beleggers.

De belangstelling hangt ook af van het soort doel dat wordt nagestreefd. Voor het onderzoek zijn de SDG’s ingedeeld in vijf mandjes: klimaatverandering, governance, basisbehoeften, empowerment en natuurlijk kapitaal. Uit het onderzoek bleek dat 63% van de beleggers zich op dat moment (in 2022) richtte op beleggen in klimaatverandering, terwijl 55% er de komende twee jaar een prioriteit van zou maken. De beleggingen zouden vooral gericht zijn op strategieën die bijdragen aan SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie) en SDG 13 (Klimaatactie).

Er was verrassend veel commitment om governance te ondersteunen via SDG 16 en SDG 17 (Partnerschappen om doelstellingen te bereiken), waarbij 50% van de beleggers aangaf zich daar op dat moment al op te richten en 46% zich hier de komende twee jaar op zou richten.

De grootste verschuiving was te zien bij natuurlijk kapitaal – in wezen het ‘biodiversiteitsmandje’ – waar het percentage beleggers dat van plan was om zich de komende twee jaar hierop te richten steeg van slechts 24% ten tijde van het onderzoek naar 53%. Deze beleggers richten zich op SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie), SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land), waarbij de ervaring leert dat het lastiger kan zijn om beursgenoteerde ondernemingen te vinden om in te beleggen.

Figuur 5: De SDG’s categoriseren

Bron: Robeco Global Climate Survey 2022

Je weet nu waarom de SDG’s een geweldige zakelijke kans bieden voor ondernemingen, wat de meest en minst favoriete doelen zijn voor ontwikkelingskapitaal en hoe de bereidheid van beleggers zich ontwikkelt om te beleggen in de sector, met name de klimaat- of natuurdoelen.

Voetnoten

⁹ https://www.undp.org/content/undp/en/home/blog/2019/boosting-private-investment-in-the-sdgs.html
¹⁰ https://www.vbdo.nl/en/2018/11/vbdo-acceptation-sdgs-is-slow/

Duurzame beleggers gebruiken de integratie van factoren op het gebied van milieu, maatschappij en governance (ESG) al geruime tijd om ondernemingen te kiezen die het beter doen op standaardonderwerpen, zoals klimaatverandering (E), arbeidsverhoudingen (S) of hun betrokkenheid bij controversiële kwesties (G). Impactbeleggen gaat nog een stap verder door te proberen een meetbaar verschil te maken in de echte wereld.

Dit lijken misschien vergelijkbare concepten, maar ze streven verschillende doelstellingen na en leveren ook verschillende resultaten op, die zelfs tegenstrijdig kunnen zijn. Veel beleggers verwarren ESG-integratie met de positieve duurzaamheidseffecten die hieruit voortvloeien, waaronder het helpen realiseren van de SDG’s. Dat klopt echter niet, want ESG-ratings meten doorgaans niet de gevolgen voor de duurzaamheid die ondernemingen veroorzaken.

Ze meten eerder of de financiële prestaties van een onderneming in gevaar zijn door duurzaamheidsfactoren. Er zijn dan ook talloze voorbeelden van ondernemingen met een uitstekende ESG-rating die ook een negatieve maatschappelijke en milieu-impact hebben. Dat betekent dat sommige ondernemingen een hoge ESG-rating hebben maar een lage SDG-score.

Zo hebben veel tabaksbedrijven en wapenfabrikanten een hoge ESG-rating, omdat ze meestal goed scoren op uitstoot, arbeidsverhoudingen en governance. Dit geeft aan dat hun winstgevendheid niet echt in gevaar is door ESG-factoren, maar er kan weinig twijfel over bestaan dat hun producten schadelijk zijn voor de samenleving en niet voldoen aan de criteria voor SDG-beleggen. Ze zijn dan ook vaak te vinden op uitsluitingslijsten.

Figuur 6: Scores van bedrijven op uitsluitingslijsten, op basis van verschillende duurzaamheidsmaatstaven

Bron: Robeco, MSCI, Sustainalytics

In 2022 bevestigde een onderzoeksproject van Robeco¹¹ dat een positieve ESG-rating niet altijd garant staat voor een positieve SDG-score. Het SDG Framework van Robeco kende een negatieve score toe aan de overgrote meerderheid van de usual suspects als het gaat om milieuvervuiling, terwijl hun ESG-rating gemiddeld of zelfs behoorlijk goed was.

Daarna werd een vergelijking gemaakt tussen ondernemingen in enkele van de meest herkenbare duurzame themafondsen ter wereld in de clusters schone energie, duurzaam water en gezondheidszorg. Opnieuw bleek uit het onderzoek dat de meeste ondernemingen een zeer positieve Robeco SDG-score hadden, terwijl de ESG-rating van deze ondernemingen gemiddeld of zelfs slecht was.

Een andere test onderzocht de afstemming van ondernemingen op de EU Taxonomy, die bepaalt welke soorten gedrag van ondernemingen het principe van do no significant harm (DNSH) schenden. Ondernemingen die bijvoorbeeld forse milieuschade veroorzaken door vervuiling, zouden niet goed uit deze test komen.

Het was geen verrassing dat ondernemingen met een negatieve DNSH-score ook een lage SDG-score hadden. Evenzo was het niet verrassend dat ondernemingen die meer dan twee derde van hun inkomsten uit op de EU Taxonomy afgestemde activiteiten haalden, doorgaans een zeer positieve SDG-score hadden. Maar de ESG-rating van beide soorten ondernemingen week over het algemeen niet veel af van de benchmark. Dus waar SDG-scores in lijn zijn met deze specifieke regelgeving voor duurzaam beleggen, zijn ESG-ratings dat niet.

Je weet nu dat ESG-ratings risico beoordelen, terwijl SDG-beleggen streeft naar impact – en dat ze dus niet hetzelfde zijn, want ondernemingen kunnen een positieve ESG- maar negatieve SDG-score krijgen, of omgekeerd. De EU Taxonomy en het do not significant harm-principe laten zien dat de twee vaak niet correleren.

Voetnoot

¹¹ ESG to SDG: Do Sustainable Investing Ratings Align with the Sustainability Preferences of Investors, Regulators, and Scientists? by Jan Anton van Zanten, Joop Huij :: SSRN

Ondernemingen kunnen een bijdrage leveren aan het realiseren van de SDG’s door producten te maken of diensten aan te bieden die helpen bij het realiseren van een of meerdere van de 17 doelen. Daarnaast kunnen ondernemingen de SDG’s ook stimuleren door ze te integreren in hun beleid. Sommige ondernemingen zijn door de aard van hun activiteiten beter in staat om een bijdrage te leveren dan andere.

Zo levert een producent van zonne-energie zonder meer een positieve bijdrage aan SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie). Een ontwikkelaar van educatief materiaal voor scholen levert een directe bijdrage aan SDG 4 (Kwaliteitsonderwijs). En een onderneming die actief bezig is met het stimuleren van vrouwen in leidinggevende functies, draagt bij aan SDG 5 (Gendergelijkheid).

Ondernemingen kunnen echter ook een negatieve impact hebben op de SDG’s. In sommige gevallen is dat heel duidelijk, bijvoorbeeld bij de productie van schadelijke producten zoals sigaretten. Maar er zijn ook ondernemingen die zowel een positieve als een negatieve bijdrage leveren. Hoe classificeren we bijvoorbeeld een energiebedrijf dat zowel windenergie als steenkool gebruikt?

En de uitdaging is nog groter bij producten of diensten die positief bijdragen aan SDG’s, maar tegelijkertijd negatieve externe effecten veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan metalen die cruciaal zijn voor de productie van elektrische auto’s of windturbines. Het winnen van deze metalen heeft een negatieve impact op ecosystemen, er worden broeikasgassen bij uitgestoten, en er kunnen problemen ontstaan rond de behandeling van lokale arbeid.

In 2017, twee jaar nadat de termen SDG’s en Akkoord van Parijs ons lexicon hadden verrijkt, werd Robeco de eerste vermogensbeheerder ter wereld die een tool creëerde om de bijdrage van ondernemingen aan de doelen te meten. Het SDG Framework werd ontwikkeld om het onderzoek te leveren voor wat een speciale reeks SDG-beleggingsproducten voor credits en aandelen werd.

Waar voor het SDG Framework standaard duurzaamheidscijfers worden gebruikt om de bijdrage aan ESG-factoren te berekenen, is voor de SDG’s een andere aanpak nodig. Die is gebaseerd op drie stappen die worden gevolgd om bijdragen te beoordelen en vervolgens tot een score te komen.

Figuur 7: De benadering van Robeco die uit drie stappen bestaat

Bron: Robeco.

• Stap 1: Wat produceert de onderneming? Analisten kijken wat de onderneming produceert om vast te stellen of die een positieve of negatieve bijdrage levert aan de betreffende SDG’s. Daarvoor gebruiken ze specifieke key performance indicators en drempels.
  
  

• Stap 2: Hoe produceert de onderneming? Hier beoordelen de analisten hoe de goederen en diensten worden geproduceerd en of deze ondernemingen met hun procedures bijdragen aan de SDG’s. Ook kijken ze naar de keerzijde van intenties die op het eerste gezicht goed lijken, zoals een zwakke governance.
  
  

• Stap 3: Is de onderneming in de fout gegaan? In de laatste stap wordt gekeken of de onderneming betrokken is geweest bij controverses. Denk hierbij aan gevallen van verontreiniging of de misleidende verkoop van diensten.

Na deze stappen wordt een score toegekend aan de totale impact van een onderneming. Die loopt uiteen van -3 (zeer negatief) via 0 (neutraal) tot +3 (zeer positief). Zodra de totaalscore bekend is, kan deze worden gebruikt in speciale SDG-portefeuilles om te beleggen in ondernemingen die de doelen bevorderen, en in breder onderzoek als ingrediënt in alle andere aandelen- en obligatiestrategieën.

In het onderstaande animatiefilmpje wordt dit proces van drie stappen beschreven. Bekijk het korte filmpje om te zien hoe het in zijn werk gaat:

Robeco maakt nu alle scores van het SDG Framework vrij beschikbaar via het Sustainable Investing Open Access Initiative. SI Open Access werd gelanceerd in 2022 en stelde in eerste instantie de data achter het raamwerk beschikbaar aan klanten en academici.

Het Country Sustainability Framework werd in 2023 toegevoegd aan SI Open Access. Dit raamwerk beoordeelt de ESG-kenmerken van 150 landen en wordt voornamelijk gebruikt voor beleggen in staatsobligaties.

Je kunt de SDG-score van meer dan 10.000 ondernemingen checken door hier de naam in te voeren: Hoe scoren bedrijven en landen op duurzaamheid?

Een vergelijkbaar platform is ontwikkeld door de Nederlandse pensioenfondsen APG en PGGM, die in totaal EUR 750 miljard aan vermogen beheren voor 8,7 miljoen mensen. Dankzij hun Sustainable Development Investments (SDI) Asset Owner Platform kunnen institutionele klanten zien in welke mate de beleggingen in hun portefeuille bijdragen aan de SDG’s. ¹²

De gegevens zijn verstrekt door Entis, een team van data-analisten dat gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie voor het meer geavanceerde rekenwerk. De analyse is gebaseerd op een taxonomie die iedere SDG nader verklaart en die bepaalt welke subdoelen belegbaar zijn. Het beleggingsuniversum dat kan worden geanalyseerd, omvat nu ongeveer 10.000 beursgenoteerde ondernemingen.¹³

Het team meet vervolgens de bijdragen aan deze subdoelen, op basis van financiële of operationele maatstaven, zoals het gedeelte van de inkomsten dat wordt verkregen uit een bepaalde SDG-vriendelijke activiteit. Externe maatstaven zijn bijvoorbeeld maatstaven zoals het aantal mensen dat toegang heeft tot gezondheidszorg of financiële diensten dankzij de activiteiten van de onderneming. Het onderstaande voorbeeld laat zien hoe het platform aankijkt tegen de belegbaarheid van SDG 14 (Leven in het water).

Figuur 8: De soorten ondernemingen waarin belegd kan worden om SDG 14 te realiseren

Bron: Het SDI Asset Owner Platform.

Je weet nu dat het nodig is om de positieve en negatieve bijdrage te berekenen die ondernemingen kunnen leveren aan een of meer van de doelen. Dit kan gedaan worden met Robeco’s SDG Framework of het SDI Asset Owner Platform. De bijdrage kan worden gemeten door een score toe te kennen aan de onderneming, of meer holistisch via subdoelen zoals vervuiling.

Voetnoten

¹² Global SDI Asset Owner Platform is leading the way on sustainable investing’ | APG
¹³ https://entis.ai/

Voor alle landen is een rol weggelegd in het behalen van de SDG’s, maar de vraag is hoeveel ze intern doen om deze doelen te realiseren. Vrijwel alle landen moeten meer geld investeren in de verschillende SDG-gebieden, zoals gezondheidszorg, onderwijs, hernieuwbare energie en natuur. En we kunnen rustig zeggen dat het tekort enorm is.

Het huidige financieringstekort voor het behalen van de doelen voor de deadline van 2030 bedraagt USD 2,6 biljoen per jaar, oftewel 2,7% van de wereldwijde productie. Deze kloof is in opkomende landen, die vaak geen goede toegang hebben tot kapitaalmarkten, veel groter dan in ontwikkelde landen.

Staatsschuld is één manier waarop landen betere financiering voor de SDG’s kunnen verkrijgen. Staatsobligaties worden gekocht door internationale beleggers die op zoek zijn naar het rendement dat ze opleveren. De obligaties krijgen een creditrating die afhangt van de financiële stabiliteit van de issuer, uiteenlopend van AAA (zeer solide) tot CCC (wanbetaling waarschijnlijk). Vervolgens worden ze beoordeeld als investment grade (tot BBB- op de schaal van Standard & Poor’s) of daaronder als sub-investment grade.

Figuur 9: Schalen voor creditratings

Bron: Researchgate.¹⁴

Het kiezen van SDG-vriendelijke staatsobligaties is nog niet zo eenvoudig. Er zijn veel ESG-ratings voor landen, maar net als bij ESG-ratings voor ondernemingen zijn ze niet ontworpen om duidelijk te maken welke landen je prioriteit moet geven om de doelen te bevorderen. In plaats daarvan informeren ze je of het vermogen van een overheid om haar schuld terug te betalen waarschijnlijk wordt beïnvloed door ESG-kwesties.

De Wereldbank concludeerde ook dat zulke ESG-ratings voor landen een ingrained income bias hebben, waardoor ze ongeschikt zijn om de inspanningen op het gebied van de SDG’s te begrijpen. Rijkere landen hebben vaak een betere ESG-rating, maar dat zijn niet per se de landen waarin je moet beleggen om de voortgang op het gebied van duurzame ontwikkeling te stimuleren. We moeten de duurzaamheid van landen dan ook bekijken vanuit een nieuwe invalshoek.

Na de ontwikkeling van het SDG Framework voor ondernemingen heeft Robeco ook een tegenhanger voor landen ontwikkeld. De landen die aan deze criteria voldeden, zijn vervolgens in twee hypothetische, op de SDG’s afgestemde staatsobligatieportefeuilles geplaatst om te zien hoe het zou werken in een echt fonds.

Net als het raamwerk voor ondernemingen kent het raamwerk voor landen een SDG-score, uiteenlopend van -3 (zeer negatief) via 0 (neutraal) tot +3 (zeer positief), toe aan de 170 landen die eronder vallen. Maar aangezien we nu te maken hebben met de criteria die betrekking hebben op overheidsbeleid in hele landen, maakt het driestappenproces gebruik van andere criteria.

In stap één meten we het SDG-gerelateerde beleid van een land aan de hand van ongeveer 100 indicatoren die gekoppeld zijn aan SDG-doelstellingen. Zo kunnen we voor SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn) indicatoren gebruiken zoals moedersterftecijfers en de verhouding tussen de gezondheidsuitgaven en het bbp. Voor SDG 8 (Waardig werk en economische groei) kunnen we de rechten van kinderen op de werkplek beoordelen.

In stap twee beoordelen we of landen extra kapitaal nodig hebben om de SDG’s te bereiken. We houden rekening met het inkomensniveau en het corruptieniveau – landen met lagere inkomens en een matige of lage corruptie krijgen een score van +1, wat betekent dat ze meer kapitaal nodig hebben.

In stap drie screenen we op gedrag dat in strijd is met de SDG’s. Factoren als zwakke governance, autocratie, sancties, schendingen van politieke rechten en grote politieke instabiliteit hebben een negatieve invloed op de score, uiteenlopend van -1 tot -3.

Van de 170 geanalyseerde landen kreeg 20% een positieve score, 25% een neutrale score en 55% een negatieve score. Slechts een handvol landen kreeg de hoogste score van +3. De laagste scores werden toegekend aan landen met een snel verslechterende voortgang op het gebied van SDG’s of aan landen die betrokken zijn bij oorlog en conflicten.

Uit het onderzoek kwam geen duidelijk verband naar voren tussen het inkomensniveau van een land en zijn SDG-score: sommige relatief arme landen, zoals Ghana en Indonesië, boeken goede voortgang op het gebied van de SDG’s en kunnen dus worden beschouwd als landen met een goed beleid voor de doelen.

Tegelijkertijd hebben verschillende rijkere landen, zoals Ierland, een beleid dat het behalen van de SDG’s negatief beïnvloedt. De algemene verdeling wordt weergegeven in onderstaande grafiek, maar die is wel aan veranderingen onderhevig wanneer de scores door de jaren heen worden bijgewerkt.

Figuur 10: Wereldwijde verdeling van Robeco’s SDG-scores

Bron: Robeco, 2024. Landen die geen score hebben wegens de afwezigheid van beschikbare gegevens, zijn grijs weergegeven.

De resultaten van het onderzoek zijn gebruikt om twee hypothetische staatsobligatieportefeuilles samen te stellen met afstemming op de SDG’s en waarin de landen met een hogere score prioriteit kregen. Landen met een neutrale SDG-score of een laag defaultrisico zijn er ook in opgenomen, maar landen met een negatieve SDG-score werden vermeden. De aanpak werd geïllustreerd aan de hand van twee veelgebruikte benchmarkindices: de BB Global Index en de JPM EMBI Diversified Index.

In de BB Global Index voerden Frankrijk en Italië de lijst aan van landen met een positieve SDG-score. Het Verenigde Koninkrijk (VK) heeft een grote obligatiemarkt, maar een lagere SDG-score, en dus kreeg dat land een kleinere positie. De overige landen met een positieve SDG-score hebben een kleine weging in de index en kregen allemaal een weging van 2,0% in de portefeuille vanwege liquiditeitsbeperkingen. Van de landen met een neutrale score hebben de Verenigde Staten (VS) en Japan de hoogste allocatie, omdat ze een groot deel van de index vertegenwoordigen.

Figuur 11: SDG Core-portefeuille voor BB Global Index in 2023

Bron: Robeco.

Voor de JPM EMBI Diversified Index zijn in totaal 84 landen onderzocht. Daarvan hadden er 25 een positieve of neutrale SDG-score, die dus in aanmerking kwamen voor opname in de portefeuille. Dit leverde een meer diverse portefeuille op met enkele verrassende resultaten: landen als Armenië, Senegal en Ivoorkust werden opgenomen, met een nog grotere weging voor Indonesië, Colombia, de Dominicaanse Republiek en Uruguay. In zekere zin weerspiegelt dit de geest van de SDG’s, omdat de staatsobligaties van de opkomende landen die het geld het hardst nodig hebben voorrang krijgen.

Figuur 12: SDG Core-portefeuille voor JPM EMBI Diversified Index in 2023

Bron: Robeco.

Deze methodologie bevestigt ook dat SDG-scores en ESG-ratings niet hetzelfde zijn. Landen die aanzienlijke voortgang hebben geboekt in het behalen van de doelen en een hogere ESG-rating hebben, krijgen in dit raamwerk vaak een neutrale SDG-score. Dit weerspiegelt de methodologie voor SDG-scores, die erop gericht is om landen met een sterk beleid en financiële behoeften te erkennen, in plaats van alleen het huidige prestatieniveau te beoordelen op het gebied van de SDG’s.

Het komt ook niet per se overeen met de creditratings van landen. In de SDG Focus-portefeuille hebben de meeste landen een rating onder investment grade. Veel van de geselecteerde landen, zoals Honduras en Jamaica, hebben een rating van BB-, waardoor ze niet in aanmerking komen voor de meeste staatsobligatiefondsen. Bolivia heeft een rating van CCC+, de op een na slechtste van alle ratings, met een hoog risico op wanbetaling.

Je weet nu dat landen obligaties uitgeven om overheidsprojecten te financieren die niet SDG-gericht zijn, maar een proces dat uit drie stappen bestaat in het Country SDG Framework kan toch scores toekennen op basis van hun potentieel om de doelen te bevorderen. Er wordt een wegingssysteem gebruikt om de hypothetische portefeuilles SDG Core en SDG Focus samen te stellen met staatsobligaties die in aanmerking komen.

Voetnoot

¹⁴ www.researchgate.net/figure/International-Credit-Rating-Agencies-Scores-Meanings-and-Color-Coding_tbl3_332126048

Er zijn verschillende manieren om te beleggen in de SDG’s. Een daarvan is zoeken naar beleggingsproducten op maat die direct gericht zijn op aandelen of credits van ondernemingen die bijdragen aan een of meer van de 17 doelen. Daarvan zijn er tegenwoordig veel beschikbaar op de markt, al wordt dit segment nog altijd als niche en relatief nieuw beschouwd – de meeste fondsen verschenen pas in de jaren 20 van deze eeuw.

Een andere manier is op zoek gaan naar beleggingsfondsen die zich richten op een specifieke SDG, zoals SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn), SDG 5 (Gendergelijkheid), SDG 6 (Schoon water en sanitaire voorzieningen), of de aan biodiversiteit gerelateerde SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land). Maatwerkfondsen bestaan al vele jaren, in sommige gevallen zelfs al langer dan de SDG waarmee ze in verband worden gebracht.

Je kunt ook zoeken naar een thema, zoals hernieuwbare energie of klimaatverandering, dat verschillende van de SDG’s omvat, in dit geval SDG 7 (Betaalbare en schone energie), SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie) en SDG 13 (Klimaatactie). Deze overlappen vaak met megatrends zoals consumententrends, fintech, nieuwe materialen en innovatie, die veel van de SDG’s ondersteunen.

Drie thema’s waar steeds meer aandacht naar uitgaat, zijn hernieuwbare energie, de circulaire economie en biodiversiteit.

• Hernieuwbare energie is een opzichzelfstaande beleggingscategorie die zich nu uitstrekt over impactbeleggen en mainstream duurzaam beleggen. Waar ze eerder nog werden gezien als een niche, maken de zonne-, wind- en waterkrachtindustrie nu een groot deel uit van de internationale energiemix, goed voor 28% van de wereldwijde energieproductie in 2020. Beleggen in hernieuwbare energie gebeurt echter vaak indirect via beleggingen die meer mainstream zijn.¹⁵
  
  

• In 2020 zijn diverse fondsen gelanceerd met een focus op de circulaire economie. Deze fondsen streven naar vervanging van het take-make-waste-model voor productie en consumptie, dat uitgaat van onuitputtelijke hulpbronnen. Om dat te bewerkstelligen beleggen zulke fondsen in ondernemingen die zich bezighouden met activiteiten als recycling, hergebruik, renovatie, reparatie, herontwerp en herstel. Er is geen specifieke SDG voor de circulaire economie, al worden de principes ervan wel vertegenwoordigd in verschillende van de doelen, zoals SDG 8 (Waardig werk en economische groei), SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie) en SDG 13 (Klimaatactie).
  
  

• Biodiversiteit heeft zich ontpopt als een nieuw beleggingsgebied, maar het integreren van biodiversiteit in beleggingen blijft een complexe aangelegenheid, deels vanwege het ontbreken van gestandaardiseerde gegevens en methodologieën. Het moet worden bekeken door de lens van ‘dubbele materialiteit’ – de wederzijdse effecten die ondernemingen en de natuur op elkaar hebben. Beleggingsstrategieën met een focus op biodiversiteit zijn gericht op ondernemingen die duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen ondersteunen en technologieën, producten en diensten ontwikkelen die helpen de dreiging op het gebied van biodiversiteit te verkleinen of de natuurlijke omgeving te herstellen. Biodiversiteit komt drie van de doelen ten goede: SDG 13 (Klimaatactie), SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land).
  

Eén vorm van SDG-gerelateerd beleggen is een aparte beleggingscategorie geworden: groene obligaties. Dit zijn schuldbewijzen die uitsluitend worden gebruikt voor milieuprojecten en die worden uitgegeven door overheden, gemeenten en ngo’s.

Een obligatie krijgt alleen het label ‘groen’ als de opbrengst wordt gebruikt voor projecten die duidelijke milieuvoordelen opleveren, zoals hernieuwbare energie of afvalbeheer. De eerste groene obligatie was een Climate Awareness Bond, uitgegeven door de Europese Investeringsbank in 2007. Dit soort obligaties wordt steeds meer mainstream – op dit moment is er voor EUR 700 miljard aan groene obligaties in omloop.

In de afgelopen tien jaar is de uitgifte van groene obligaties exponentieel toegenomen. Zo kwam de uitgifte van duurzame obligaties in 2023 uit boven USD 1 biljoen, ondersteund door een recordhoge verkoop van groene obligaties, met USD 575 miljard iets meer dan in 2022. De grootste verkoop van groene obligaties in 2023 was een uitgifte van EUR 10 miljard door de Italiaanse overheid.¹⁶

Figuur 13: Uitgifte van groene en bredere duurzaamheidsgerelateerde obligaties

Bron: Bloomberg

De meest populaire benadering voor het integreren van de SDG’s in beleggingen is via thematische strategieën, met 25% van de beleggers die dat nu doet, volgens de Robeco Global Climate Survey 2023. Nog eens 22% integreerde relevante SDG-gegevens in de analyse voor bestaande portefeuilles, en 21% paste niet-SDG-gegevens toe, zoals die van de Sustainability Accounting Standards Board (SASB).

Wat engagement betreft, ging ongeveer 17% van de beleggers actief de dialoog aan met de ondernemingen waarin ze beleggen om hun prestaties op het gebied van specifieke SDG’s te verbeteren, terwijl 16% dit deed als onderdeel van impactportefeuilles, zo bleek uit het onderzoek.

Figuur 14: Voorkeuren voor SDG-gerelateerde beleggingen

Bron: Robeco Global Climate Survey 2023

Dit soort engagement kan een krachtig middel zijn om de SDG-score van ondernemingen te verbeteren, evenals de bredere ESG-indicatoren in het algemeen. Niet alle vermogensbeheerders beschikken over een team voor actief aandeelhouderschap en daarom vraagt een belegger vaak tijdens het inkoopproces aan een potentiële beheerder of die wel over zo’n team beschikt, om er zeker van te zijn dat hun vermogen wel wordt vertegenwoordigd in stem- en engagementactiviteiten.

Beleggers kunnen zelfs nog meer voor elkaar krijgen als ze de handen ineenslaan. Zo speelde Robeco, in samenwerking met het Climate 100+-initiatief, een rol in de aanstelling van een voormalig bestuurder van een windenergiebedrijf in het bestuur van de Italiaanse energiemaatschappij Enel in mei 2020. Hij gaat een bijdrage leveren aan de verschuiving van Enel weg van fossiele brandstoffen in de richting van hernieuwbare energie, in een poging de onderneming CO₂-neutraal te maken voor 2050.

Verdere samenwerking heeft geleid tot een engagement met de regering van Brazilië en Indonesië om te proberen ontbossing een halt toe te roepen. Naast de voor de hand liggende impact op SDG 15 (Leven op het land) is het stoppen van ontbossing ook een belangrijk onderdeel van SDG 13 (Klimaatactie). Engagement draagt zo rechtstreeks bij aan beide SDG’s.

Je weet nu welke beleggingsproducten er allemaal beschikbaar zijn voor de SDG’s. Sommige strategieën richten zich op de aandelen en obligaties van ondernemingen die kunnen bijdragen aan een of meerdere van de SDG’s. Andere hebben een focus op sectorspecifieke thema’s, zoals hernieuwbare energie en de circulaire economie, of kiezen voor een indirectere benadering zoals engagement om ontbossing te stoppen.

Voetnoten

¹⁵ https://www.iea.org/reports/global-energy-review-2020/renewables

¹⁶ https://www.bloomberg.com/professional/insights/trading/green-bonds-reached-new-heights-in-2023/

De VN verzamelt gegevens van zijn lidstaten om de voortgang die ze boeken in het realiseren van alle 17 SDG’s in kaart te brengen. Halverwege de looptijd van de SDG’s in 2023, zo’n acht jaar na de goedkeuring van de doelen en met nog maar zeven jaar te gaan tot de deadline van 2030, blijkt uit het voortgangsrapport van de VN kraakhelder dat de wereld niet op koers ligt om de doelen te halen.

“De voortgang voor meer dan 50% van de doelstellingen van de SDG’s is zwak en onvoldoende, en voor 30% is de voortgang tot stilstand gekomen of teruggedraaid”, zegt António Guterres, secretaris-generaal van de VN, in zijn inleiding. “Deze omvatten belangrijke doelstellingen op het gebied van armoede, honger en klimaat. Als we nu niet in actie komen, kan de Agenda voor 2030 een grafschrift worden voor een wereld die had kunnen zijn.”¹⁷

Figuur 15: Voortgang halverwege in het realiseren van de SDG’s

Bron: VN.

De Covid-pandemie in de jaren 2020-2022 heeft het allemaal nog wat moeilijker gemaakt, aangezien toen een groot deel van de economische activiteit stil is komen te liggen. Door de dringende noodzaak om een wereldwijde gezondheidscrisis aan te pakken was er minder geld beschikbaar om te investeren in andere initiatieven, zoals de SDG’s, en ging de ‘voortgang’ in sommige gevallen achteruit. Oorlogen en de daarmee gepaard gaande economische gevolgen hebben ook hun tol geëist.

“De impact van de klimaatcrisis, de oorlog in Oekraïne, een zwakke wereldeconomie en de aanhoudende effecten van de Covid-19-pandemie hebben zwakke punten blootgelegd en de voortgang voor de doelen belemmerd”, zegt Guterres. “Het gebrek aan voortgang is universeel, maar het zijn vooral de armste en meest kwetsbare mensen ter wereld die de ergste gevolgen ondervinden van deze ongekende wereldwijde uitdagingen.”

Hij zegt dat de ontwikkelde landen niet de USD 100 miljard per jaar hebben geleverd die vanaf 2020 was beloofd, en dat de toezegging voor de lange termijn om 0,7% van het bbp aan buitenlandse hulp te besteden, inclusief geld dat is bedoeld om de SDG’s te halen, niet is nagekomen. Hij roept op tot een nieuw ‘Bretton Woods-moment’, om het economische pakket te kopiëren dat werd ingevoerd om de wereldeconomie te herstellen na de Tweede Wereldoorlog.

In dit filmpje worden de bevindingen in het rapport besproken: https://youtu.be/C0D53ZNP6OI

Maar ondanks de somberheid is er toch ook al veel voortgang geboekt, aldus het rapport. De meeste voortgang is te zien voor SDG 12 (Verantwoorde productie en consumptie), waarvoor zo’n 35% van de voortgang is gedefinieerd als “op koers of doelstelling gehaald”. Bemoedigend is dat elf doelen in enige mate op koers liggen halverwege.

Figuur 16: Groen is goed, maar de meeste SDG’s liggen niet op koers

Bron: VN.

Zes van de doelen liggen niet op schema of zijn niet gehaald, waaronder SDG 1 (Geen armoede), SDG 6 (Schoon water en sanitaire voorzieningen) en SDG 13 (Klimaatactie). De twee doelen die zijn gericht op biodiversiteit – SDG 14 (Leven in het water) en SDG 15 (Leven op het land) – zijn een verhaal van twee uitersten, met ongeveer 30% vooruitgang en ongeveer 60% achteruitgang. SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen) is de SDG waarvoor de hoeveelheid ontoereikende gegevens het grootst is.

Wat in de loop van de jaren is verbeterd, is het vermogen om vergelijkbare gegevens te verzamelen waarmee succes kan worden gemeten. Ook is nu duidelijker wat de doelen proberen te bereiken. Het aantal indicatoren dat is opgenomen in de wereldwijde SDG-database is volgens het rapport toegenomen van 115 in 2016 naar 225 in 2023. Daarnaast is ook het aantal gegevensbestanden in de database gestegen van 330.000 in 2016 tot 2,7 miljoen in 2023.

Er is ook forse voortgang geboekt in de methodologieën die ten grondslag liggen aan het vermogen om de SDG-indicatoren te meten. In maart 2020 was er voor alle 169 onderliggende doelstellingen en 232 goedgekeurde indicatoren een gevestigde en internationaal overeengekomen methodologie, die de vergelijkbaarheid, nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en bruikbaarheid van de VN-metingen garandeert. Bovendien is het aandeel indicatoren dat wordt gezien als “conceptueel duidelijk”, met een sterke landendekking, gestegen van 36% in 2016 naar 66% in 2022.

Figuur 17: Verduidelijking en beeldvorming zijn een groot succes

Bron: UN.

Je kunt nu uitleggen waarom de wereld achterloopt bij het halen van de doelstellingen voor de deadline van 2030, hoewel er ook veel positieve punten zijn. De beste resultaten zijn geboekt bij het bevorderen van verantwoorde productie en consumptie. Er is ook veel voortgang te zien op het gebied van gegevensmeting en duidelijkheid over de doelen.

Voetnoot

¹⁷ https://unstats.un.org/sdgs/report/2023/

In het vorige hoofdstuk zagen we dat het belangrijk is om de impact en successen van de SDG’s te kunnen meten. Hier geven we voorbeelden van wat er bereikt kan worden als beleggingskapitaal is gericht op de doelen.

De obligatiemarkt blijkt een nuttig middel om geld in te zamelen ter bevordering van de SDG’s, omdat het aan alle drie de voorwaarden van impactbeleggen voldoet: het is doelbewust en het kan impact hebben op de echte wereld en een financieel rendement genereren. In januari 2023 bleek de vraag naar zulke effecten groot bij de uitgifte van een obligatie door de Wereldbank.

Deze instelling met een AAA-rating, die voorheen bekend stond als de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling, haalde namelijk USD 5 miljard op met de verkoop van een duurzame ontwikkelingsobligatie met een looptijd van 7 jaar. Het was de eerste obligatie in de SSA-markt (sovereigns, supranationals en agencies) die in Amerikaanse dollars werd uitgegeven en trok de grootste orderportefeuille van andere instellingen, waaronder reguliere vermogensbeheerders, aan voor een 7-jaarsobligatie van de Wereldbank.

De opbrengst wordt gebruikt ter ondersteuning van het werk van de Wereldbank om een einde te maken aan extreme armoede en welvaart te stimuleren op een leefbare planeet. Daarmee is deze obligatie rechtstreeks gericht op SDG 1 (Geen armoede) en SDG 2 (Geen honger) en zet die SDG 17 (Partnerschap om doelstellingen te bereiken) in actie.

Voor beleggers was het vooral aantrekkelijk dat de obligatie een AAA-creditrating heeft, een hoogwaardige liquide belegging is en voldoet aan de criteria voor een duurzame obligatie die impact kan hebben. De obligatie wordt genoteerd aan de beurs van Luxemburg, betaalt een halfjaarlijkse coupon van 4% en biedt een spread van 16,7 basispunten ten opzichte van Amerikaanse Treasuries, die als referentie dienen. Dat maakt deze obligaties als belegging aantrekkelijker dan een vergelijkbare staatsobligatie met hetzelfde niveau van vrijwel geen risico.

Sommige beleggers geven er de voorkeur aan om directer te beleggen in projecten die de SDG’s ten goede kunnen komen. Vital Capital is gespecialiseerd in het ondersteunen van gemeenschappen in opkomende markten zoals Sub-Sahara-Afrika en genereert tegelijkertijd risicogecorrigeerd rendement. Om deze missie te verwezenlijken wordt hoofdzakelijk belegd in stedelijke gemeenschappen, landbouw, gezondheidszorg, energie, water en onderwijs.

Een voorbeeld van zo’n project is de Vital Tomosis Dairy (VTD). Het Kiruhura-district in het westen van Oeganda is het belangrijkste melkproducerende gebied van het land, waar veeteelt al honderden jaren een manier van leven is. Vital Capital sloeg de handen ineen met een Oegandese zuivelexpert om het eerste zuivelverwerkingscentrum in de regio te bouwen, de Vital Tomosis Dairy. ¹⁸

Het centrum, dat zijn verkopen doet onder het merk MilkMan, voorziet de lokale en regionale markten van betaalbare melk (houdbaar en vers) en yoghurt van hoge kwaliteit, allemaal afkomstig van kleine lokale boeren. Het zuivelverwerkings-, verkoop- en distributieteam van VTD heeft meer dan 100 banen gecreëerd, waarvan meer dan 50% door vrouwen wordt bezet. De belegging draagt daarmee direct bij aan SDG 8 (Waardig werk en economische groei) en SDG 12 (Verantwoorde consumptie en productie).

Een andere belegging betrof het veranderen van het Luanda Medical Center in Angola in een kliniek van wereldklasse met ultramoderne apparatuur voor onder meer MRI-scans, CAT-scans en digitale röntgenfoto’s. Dit droeg onder andere bij aan SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn). Vital Capital ontwikkelde ook het Kora Housing-platform voor betaalbare woningen in het land, waarmee 15.000 nieuwe woningen werden gebouwd en een bijdrage werd geleverd aan SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen).

Ooggezondheid is een probleem voor miljoenen mensen in opkomende markten die geen toegang hebben tot een remedie voor aandoeningen uiteenlopend van staar tot ernstigere netvliesaandoeningen. Fabrikanten van producten die kunnen helpen, leveren een belangrijke bijdrage aan SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn) en subdoel 3.8 daarvan, dat de toegang tot hoogwaardige gezondheidszorg voor iedereen bevordert.

Alcon, een Zwitsers-Amerikaanse farmaceutische onderneming die zich specialiseert in oogzorgproducten, doet dit via een aantal dochterondernemingen. Zo richt Aerie Pharmaceuticals zich op behandelingen voor glaucoom en andere oogziekten, terwijl WaveLight ooglasertechnologieën ontwikkelt en produceert die staar kunnen corrigeren en bijziendheid kunnen verbeteren.

In 2022 verbeterden de producten van de divisies Surgical en Vision Care van Alcon het leven van meer dan 260 miljoen mensen – gelijk aan de bevolking van heel Indonesië – die leden aan oogaandoeningen waar de lokale gezondheidszorg geen remedie voor bood. Het werk werd uitgevoerd in meer dan 140 landen.

Ook de Amerikaanse gezondheidszorg- en verzekeringsmaatschappij UnitedHealth Group, die in 2022 maar liefst 70 miljoen mensen een ziektekostenverzekering bood, draagt bij aan SDG 3.8. Dochteronderneming Optum heeft medische onderzoeken aan huis uitgevoerd bij meer dan 670.000 mensen in provincies met lage inkomens.

Het SI Open Access Initiative van Robeco maakt het mogelijk om de scores van meer dan 10.000 ondernemingen te bekijken op de hoofdwebsite. Alcon en UnitedHealth hebben allebei een score van +2 in het SDG Framework. ¹⁹

Voor het beëindigen van honger of ondervoeding zijn innovatieve oplossingen nodig voor de ontwikkeling van meer plantaardige producten die voedzame maaltijden kunnen bieden aan een bredere bevolking, vooral in gebieden waar de voedselvoorziening schaars is. Op deze manier draagt dit bij aan SDG 2 (Geen honger) en subdoel 2.4 gericht op duurzame voedselproductie en veerkrachtige landbouwpraktijken.

De Franse multinationale voedingsmiddelengroep Danone levert hier een sterke bijdrage aan door gespecialiseerde voeding, zuivel- en plantaardige producten en flessenwater te ontwikkelen in 120 markten. De visie ‘One Planet. One Health’ van de onderneming is een afspiegeling van de overtuiging dat de gezondheid van mensen en de gezondheid van de planeet met elkaar verbonden zijn.

De lijn met plantaardige producten en dranken van Danone combineert natuurlijke of gearomatiseerde dranken op basis van soja, amandelen, kokos, rijst, haver en alternatieven voor yoghurt en room. In 2021 produceerde Danone meer dan 1,1 miljard plantaardige voedingsproducten, waardoor miljoenen mensen voedzame maaltijden kregen tegen relatief lage kosten.

Ondertussen heeft Danone toegezegd om de methaanuitstoot van haar verse melk met 30% te verminderen tegen 2030, nadat het de methaanuitstoot tussen 2018 en 2020 al met zo’n 14% had verminderd. Dit is de eerste methaanspecifieke toezegging van een grote voedingsmiddelenonderneming, en de eerste waarin vee is meegenomen. Vee produceert veel methaan, een broeikasgas dat nog veel schadelijker is dan CO₂. Op deze manier draagt de onderneming ook bij aan SDG 13 (Klimaatactie) en SDG 15 (Leven op het land). ²⁰

Danone scoort +1 in het SDG Framework van Robeco.

• Een Indiase producent van hernieuwbare energie genereert 7,5 gigawatt aan windenergie, zonne-energie en waterkracht in 15 Indiase staten. Dit komt overeen met de productie van ongeveer tien kolencentrales van gemiddelde grootte. Aangezien kolengestookte energieopwekking op dit moment goed is voor zo’n 75% van de energie in India, levert de onderneming schone energie voor ongeveer zeven miljoen inwoners van India. Dat betekent dat de onderneming bijdraagt aan SDG 7 (Betaalbare en schone energie) en de bredere SDG 13 (Klimaatactie).
  
  

• Een Colombiaanse bank biedt eerder niet-beschikbare financiële diensten aan particulieren en kleine en middelgrote ondernemingen in Colombia, Panama, El Salvador en Puerto Rico. Ongeveer 27% van de zes miljoen klanten is nieuw in de financiële sector. De bank heeft het aantal microkredieten (kortlopende leningen) dat in 2021 werd verstrekt bijna verdrievoudigd, waarmee ze mensen met een laag inkomen in afgelegen gemeenschappen voor het eerst toegang verschaften tot financiële diensten. Dit draagt bij aan SDG 1 (Geen armoede), door leningen mogelijk te maken om kleine bedrijven te starten, en SDG 8 (Waardig werk en economische groei). ²¹
  

Je kunt nu voorbeelden geven van het soort beleggingen dat een positief effect heeft op de SDG’s, zoals het geld dat wordt opgehaald door wereldwijde duurzame ontwikkelingsobligaties met een AAA-rating. Bedrijfscases laten zien hoe producten en diensten een positieve bijdrage kunnen leveren aan een of meerdere doelen, met name in voorheen achtergebleven gebieden wat betreft voedselvoorziening en financiën.

Voetnoten

¹⁸ Vital Tomosis Dairy – Vital Capital (vital-capital.com)
¹⁹ Hoe scoren bedrijven en landen op duurzaamheid? | Robeco Global
²⁰ methane-matters.pdf (danone.com)
²¹ Source of snippets: Robeco SDG Credits

1. De Sustainable Development Goals zijn 17 doelen voor het verbeteren van de maatschappij, de ecologische duurzaamheid en de kwaliteit van leven, die in 2015 zijn opgesteld door de Verenigde Naties. Ze zijn de opvolger van de acht Millennium Development Goals en moeten in 2030 gerealiseerd zijn. De SDG’s omvatten een breed spectrum aan onderwerpen, die uiteenlopen van het uitbannen van honger en de strijd tegen klimaatverandering, tot het stimuleren van verantwoorde consumptie en het duurzamer maken van steden. Ze kunnen op veel steun rekenen van ondernemingen en beleggers, maar een toch al groot tekort aan financiering is nog eens verergerd door de Covid-pandemie en de voortgang in het realiseren van de doelen neemt af.
   
   

2. De SDG’s bieden grote zakelijke kansen en zijn relevant voor beleggers, omdat ondernemingen goederen produceren en diensten leveren die kunnen bijdragen aan de SDG’s. Tot nu toe varieert de belangstelling van beleggers voor de 17 SDG’s. Zo geven sommigen de voorkeur aan de doelen die zijn gericht op het bouwen van infrastructuur, waar makkelijker rendement te halen is. Uit de Robeco Global Climate Survey kwam naar voren dat vooral SDG 7 (Betaalbare en duurzame energie) en SDG 13 (Klimaatactie) populair zijn.
   
   

3. Beleggen in de SDG’s is een vorm van duurzaam beleggen die ESG-beleggen aanvult, maar deze twee dingen zijn niet hetzelfde. ESG-ratings meten meestal niet de duurzaamheidseffecten die ondernemingen hebben, maar eerder of de financiële prestaties van een onderneming in gevaar zijn door duurzaamheidsfactoren. SDG-beleggingen zijn erop gericht om een meetbaar verschil te maken op het gebied van één of meer van de doelen. Dat betekent dat een onderneming een hoge ESG-rating kan hebben, maar een lage SDG-score – of andersom.
   
   

4. Er zijn verschillende manieren om te beoordelen of ondernemingen positief of negatief bijdragen aan de SDG’s. Het SDG Framework van Robeco maakt gebruik van een scoresysteem dat een analyse uitvoert van de impact van de producten van ondernemingen, hun activiteiten en eventuele controverses waar ze bij betrokken zijn. Op basis hiervan worden scores toegekend, die uiteenlopen van -3 (zeer negatief) via 0 (neutraal) tot +3 (zeer positief). Het SDI Asset Owner Platform voert analyses uit die gebaseerd zijn op een taxonomie, die iedere SDG nader verklaart en die bepaalt welke subdoelen belegbaar zijn.
   
   

5. Net zoals ondernemingen een score kunnen krijgen, is het ook mogelijk om de bijdrage te beoordelen die landen kunnen leveren aan de SDG’s, al is daar wel een andere beoordeling voor nodig. Het Country SDG Framework van Robeco maakt gebruik van een proces dat uit drie stappen bestaat om scores toe te kennen op basis van het potentieel van een land om de doelen te bevorderen. Deze scores worden vervolgens geïntegreerd in staatsobligatieportefeuilles. Er wordt een wegingssysteem gebruikt om de hypothetische portefeuilles SDG Core en SDG Focus samen te stellen met staatsobligaties die in aanmerking komen.
   
   

6. Er zijn veel manieren om te beleggen in ondernemingen en sectoren die een positieve bijdrage kunnen leveren aan de SDG’s. Dat kan bijvoorbeeld met aandelen- of creditstrategieën op maat die zich rechtstreeks op de SDG’s richten, maar ook met meer thematische strategieën die zijn gericht op een thema dat is gerelateerd aan de SDG’s, zoals hernieuwbare energie. Groene obligaties om de SDG’s gericht op het milieu te financieren zijn een volwaardige beleggingscategorie geworden. Engagement is ook een nuttig middel om de impact van ondernemingen te verbeteren.
   
   

7. Het algehele succes van de SDG’s halverwege de looptijd in 2023 is gemengd. Er is weinig voortgang geboekt voor minstens de helft van de doelstellingen, waarvan een groot deel tot stilstand is gekomen tijdens de Covid-crisis. De beste resultaten zijn geboekt voor SDG 12 (Verantwoorde productie en consumptie). Er is ook grote voortgang geboekt op het gebied van gegevensmeting en volledig begrip van waar de doelen naar streven.
   
   

8. Case studies laten zien hoe beleggen in de SDG’s een impact kan hebben, van het financieren van melkveehouderijen in Oeganda en medische centra in Angola tot het verbeteren van de oogzorg in opkomende markten. De obligatiemarkt is een nuttig middel om geld in te zamelen, want die kan een betekenisvolle impact hebben en tegelijkertijd een aantrekkelijk rendement bieden. Financiering kan achtergestelde gebieden wat betreft voeding en financiën direct helpen.