Hij zegt dat chips feitelijk inmiddels een volwaardige grondstof zijn die onmisbaar is binnen hernieuwbare energie, geëlektrificeerd transport en slimme netwerken. Chips zitten al in het slop vanaf het moment dat door de Covid-pandemie de vraag instortte en de prijzen kelderden.
Vanaf nu gaat een combinatie van factoren, waaronder het vooruitzicht van enorme nieuwe productiefaciliteiten, zowel de vraag als het aanbod stimuleren, zegt Van Rijn, portefeuillemanager bij Robeco Multi Asset Solutions. Dit maakt ze ideaal voor een multi-assetstrategie, ook vanwege hun groeiende belang in duurzame op maat gemaakte beleggingsproducten.
“Vorig jaar om deze tijd, dicht bij de bodem van de correctie op de aandelenmarkt, durfden we optimistisch te zijn over de vooruitzichten voor wat wordt gezien als het toppunt van cycliciteit: chips and ships,” zegt Van Rijn.
“Uit een snelle terugblik blijkt dat de prijzen van de basisgoederen en -diensten erg zwak zijn gebleven. De prijs van geheugenchips is gedaald met 45% en de verschepingstarieven met ongeveer 40%, en ook zagen we in tegenstelling tot onze verwachting wat verliezen in de sector.”
“De aandelenmarkt is echter toekomstgericht en chipproducenten zijn de afgelopen 12 maanden met ongeveer 30% gestegen, waarmee ze de wereldwijde aandelenindices ruimschoots overtroffen (+18%). De Philadelphia Semiconductor Index (SOX) is zelfs nog meer gestegen (+40%), dus we mogen trots zijn op onze gedurfde en vooruitziende blik.”
Aanboddiscipline essentieel
Hij zegt dat aanboddiscipline essentieel was toen de groei van de 'vraag naar bits', de totale rekenkracht van chips, in 2022 en 2023 daalde tot onder de 10%, na een groei van meer dan 20% in 2020 en 2021.
“Voor 2024 ligt een solide herstel van de vraag in het verschiet, gesteund door een opleving van de PC, hernieuwde groei van serverparken en de golf van enthousiasme voor kunstmatige intelligentie (AI) die waarschijnlijk alleen al 5% zal toevoegen aan de wereldwijde vraag naar bits”, aldus Van Rijn.
“Het optimisme voor 2024 was de belangrijkste reden voor de aandelenrally in 2023, hoewel we onlangs een terugval in de sector hebben gezien door het verdwijnen van een aantal onevenwichtigheden uit het Covid-tijdperk waardoor de ships die de chips vervoeren minder goed hun tarieven kunnen aanpassen.”
Dit is zichtbaar in een van de maatstaven voor de waardering van aandelen, te weten de multiple van de ondernemingswaarde (de marktkapitalisatie van het bedrijf plus de netto schuld) ten opzichte van de omzet. De multiples van halfgeleiderbedrijven zijn ten opzichte van deze norm 5-6 keer gestegen, omdat de marges op de meer geavanceerde halfgeleiders als hoger en duurzamer worden beschouwd. Dit is te zien in de grafiek hieronder.
De verhouding tussen ondernemingswaarde en omzet is gestegen sinds 2022
Bron: Refinitiv, OESO, SIA. Morgan Stanley Research, oktober 2023.
En over de toekomst op lange termijn bestaat geen discussie. “Het Robeco Sustainable Multi Asset Solutions-team is sterk betrokken bij het volgen van deze markt nu we een aantal multi-thematische oplossingen bieden aan klanten,” zegt Van Rijn.
Ontdek de nieuwste inzichten via onze maandelijkse e-mailupdates
Ontvang onze Robeco-nieuwsbrief en lees als eerste de nieuwste inzichten en bouw de groenste portfolio op.
Rol in de energietransitie
“Halfgeleiders zijn een grote aanjager van innovatie en zijn essentieel voor de energietransitie: het zijn de basiselementen van zonnepanelen, elektrische voertuigen, stroomomvormers en opslagapparaten. Ze omvatten bijna 15% van onze impactgeoriënteerde aandelenallocatie in de Multi Asset Sustainable-strategie en tot 38% van Robeco's op maat gemaakte Smart Energy- en Smart Mobility-portefeuilles.”
Hij zegt dat halfgeleiders veel kenmerken gemeen hebben met grondstoffen, zoals marktprijzen, vervangbaarheid, standaardisatie, liquiditeit en het handelspatroon op de wereldmarkten. Maar in tegenstelling tot delfstoffen of gekweekte grondstoffen worden halfgeleiders door de mens geproduceerd en door de toegenomen complexiteit en ontwerpkenmerken is het geen homogene markt meer. “Iedereen kan een DRAM maken, maar slechts één bedrijf kan de grafische verwerkingseenheid (GPU) maken die jouw AI laat werken,” zegt hij.
“En een belangrijke nieuwe eigenschap van halfgeleiders als grondstof is hun historische betekenis. Vroeger voerden we oorlogen om goud, koper en ijzererts. Naast het risico op een oorlog om lithium en kobalt voor onze accu's, zien we nu ook strategische spanningen en handelsoorlogen ontstaan tussen de Verenigde Staten (VS) en China om (de toegang tot) halfgeleiders.”
“We kunnen gerust zeggen dat halfgeleiders de wereldeconomie bij elkaar houden. Ze worden beschouwd als van strategisch belang voor de toekomstige economische ontwikkeling, terwijl de meeste productie nu uit Azië komt. De productie in de VS en Europa is gemarginaliseerd, maar Europa heeft in ieder geval wel één troef in handen, namelijk de gespecialiseerde lithografie die nodig is om verdere miniaturisatie mogelijk te maken.”
Internationale spanningen onvermijdelijk
De groeiende macht van dit type product op de markt betekent dat halfgeleiders onvermijdelijk het onderwerp zullen worden van internationale spanningen. “Nu vrije wereldhandel niet langer vanzelfsprekend is, willen de grote economieën onafhankelijk zijn in het veiligstellen van hun energievoorziening, maar ook in het aanbod van chips,” zegt Van Rijn.
“Het is al riskant om chips te laten produceren door een buitenstaander, laat staan door een bedrijf dat gevestigd is in Taiwan, een eiland waar China aanspraak op maakt. Politici zijn zich laat bewust geworden van deze kwetsbaarheid en hebben grootse plannen bedacht om deze te verminderen. Binnen Europa en de VS biedt de overheid nu bijvoorbeeld zeer royale subsidies aan chipsfabrieken die op eigen bodem worden gebouwd.”
Dit blijkt uit de European Chips Act, die vorige maand van kracht werd en tot doel heeft om meer dan EUR 43 miljard te investeren, met de ambitie om terug te keren naar een marktaandeel van 20% in plaats van de huidige 10% in de wereldwijde chipproductie, waarvan het grootste deel aan de onderkant.
De Amerikaanse Chips and Science Act is er meer op gericht om te voorkomen dat geavanceerde chips China bereiken, maar ook hier worden chipsfabrikanten verleid om geavanceerde chips in de VS te produceren. Van de drie toonaangevende chipsproducenten is Intel van plan om twee fabrieken in Duitsland te bouwen voor een bedrag van EUR 30 miljard, waarvan EUR 10 miljard aan subsidies, terwijl TSMC in 2026 USD 40 miljard investeert in twee fabrieken in Arizona. Samsung gaat USD 17 miljard investeren in een fabriek in de VS, maar heeft nog geen plannen in Europa.