SI Opener: Belangrijke rol voor mijnbouw in de transitie naar een groenere economie

Toch zijn mineralen (van sommige wisten we niet eens dat ze bestonden) onlosmakelijk verbonden met de opkomst van de mensheid en de beschaving. Ook onze groene toekomst is ervan afhankelijk. Zoals weergegeven in onderstaande tabel zijn er allerlei cruciale grondstoffen nodig voor technologieën voor schone energie. Denk aan fotovoltaïsche omzetting, windturbines, elektrische auto's en energiezuinige verlichting. Al deze technologieën beperken de uitstoot van broeikasgassen die bijdragen aan de klimaatverandering.

De verschuiving naar elektrische auto's is een belangrijke drijfveer voor de toekomstige vraag naar metalen. De benodigde metalen in de gehele toeleveringsketen voor elektrische auto's om het doel van 30% marktaandeel te bereiken (wat neerkomt op 30 miljoen verkochte elektrische auto's in 2030) zijn een geschatte extra:¹

1. 4,1 miljoen ton koper (18% van het aanbod in 2017),

2. 1,1 miljoen ton nikkel (55% van het aanbod in 2017), en

3. 314.000 ton kobalt (332% van het aanbod in 2017).
   

Minder bekende zeldzame metalen zijn ook essentieel voor windturbines en elektrische auto's. Die maken gebruik van permanente magneten om energie om te zetten. Deze magneten zijn een integraal onderdeel van de functionaliteit van de krachtige, lichtgewicht generatoren en motoren in windturbines en elektrische auto's. Een voorbeeld van een zeldzaam metaal dat wordt toegepast in dit proces is neodymium-ijzer-boor.

De totale massa van de gebruikte zeldzame metalen hangt af van de toepassing en de producent. Zo gaat het voor windturbines bijvoorbeeld om honderden kilo's, terwijl voor een elektrisch aangedreven auto mogelijk maar één kilo nodig is. Het gebruik van deze metalen neemt ook sterk toe: er is een studie die schat dat de vraag naar dysprosium en neodymium de komende 25 jaar met respectievelijk 700% en 2.600% toeneemt als we uitgaan van business as usual.²

Door deze ontwikkeling lopen de kosten voor veel zeldzame metalen op, wat de businesscase voor diepzeemijnbouw versterkt. Op sommige plekken herbergt de zeebodem enorme reserves aan kobalt, nikkel en andere waardevolle mineralen. De langverwachte regelgeving voor de sector – in de vorm van een mijnbouwcode – wordt naar verwachting later dit jaar afgerond. Aannemers kunnen dan licenties voor 30 jaar aanvragen voor mijnbouw in toegekende claim areas in delen van de internationale zeebodem.

Wetenschappers en natuurbeschermers maken zich echter zorgen dat deze regelgeving mijnbouwbedrijven aanspoort om al te beginnen met delven lang voordat er voldoende informatie is over het vermijden van ernstige schade aan het milieu. De beperkte cijfers die al wel beschikbaar zijn, wijzen op een vernietigende en mogelijk onherstelbare impact van diepzeemijnbouw op het zeeleven.³

Dit is een duidelijke schending van principe 15 van de Verklaring van Rio inzake Milieu en Ontwikkeling. Daarin staat dat het voorzorgsbeginsel gehanteerd moet worden als er ernstige of onherstelbare schade dreigt te ontstaan. Een gebrek aan volledige wetenschappelijke zekerheid mag niet worden gebruikt als reden om kosteneffectieve maatregelen om aantasting van het milieu te voorkomen, uit te stellen. Daarnaast roept principe 14 van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (leven in het water) op tot het op een duurzame manier beheren en beschermen van zee- en kustecosystemen.

Voor sommige mineralen blijft de industrie vasthouden aan bestaande verwerkingstechnieken (het proces waarbij commercieel waardevolle mineralen worden afgescheiden van het erts) die ruim 50 jaar geleden zijn ontwikkeld. Daar valt dus veel winst te behalen, gezien alle wetenschappelijke ontwikkelingen.

Het bedrijfsmodel van mijnbouwbedrijven is van oudsher vooral gericht op schaalvergroting, maar daarmee vergroten ze ook hun milieuvoetafdruk en produceren ze meer afval. De levensvatbaarheid van nieuwe mineraalafzettingen komt echter steeds meer in het gedrang door de lagere kwaliteit en andere technische uitdagingen. Bovendien zijn ze mogelijk minder toegankelijk door politieke onrust, maatschappelijk verzet en/of ecologische belemmeringen.

Daarom is innovatie nodig om enkele van deze zorgen weg te nemen. De ontwikkeling van nieuwe scheidingstechnologieën wordt gezien als een van de grote uitdagingen voor de mijnbouwsector. Nieuwe technieken kunnen de verwerking van mineralen verbeteren en het gebruik van chemicaliën, water en energie minimaliseren.

Volgens Deloitte⁴ neemt de interesse voor geavanceerde technologieën onder mijnbouwbedrijven toe. En hoewel ze deze nog niet snel gaan gebruiken, zijn ze wel op zoek naar nieuwe werkwijzen. Voorbeelden van veelbelovende, nieuwe technologieën die echt een gamechanger kunnen worden zijn:

• het gebruik van bacteriën die mineralen ter plaatse kunnen delven, en

• processen voor bioremediatie die natuurlijke enzymen gebruiken om locaties te saneren die zijn verontreinigd door het uitlogen van metaal en afwatering.
  

Relatief nieuw zijn oplossingen op basis van genomica. Deze oplossingen worden echter al wel ingezet voor de bioremediatie van verontreinigde grond, voor het verbeteren van de afwatering in mijnen en voor het beperken van bedreigingen voor de biodiversiteit door middel van biomonitoring.

Er moet meer hergebruikt en gerecycled worden om de uitdagingen aan te pakken die essentiële grondstoffen met zich meebrengen. Alleen dan kunnen we de verspilling van essentiële metalen en de vraag naar nieuw gewonnen grondstoffen beperken. Daarnaast moeten R&D-afdelingen in de toeleveringsketen van technologieën voor schone energie op zoek naar mogelijkheden om alternatieven te ontwikkelen voor onder meer zeldzame metalen.

Mijnbouwbedrijven vinden het moeilijk om hun strategische plannen af te stemmen op de transitie naar een CO₂-arme economie. Ze geven nog steeds de voorkeur aan de infrastructuur van bestaande mijnbouwprojecten in plaats van aan innovaties die inspelen op het postindustriële tijdperk.

Er is samenwerking binnen de gehele waardeketen nodig, van leveranciers tot eindgebruikers. Daarnaast is het cruciaal om samen op te trekken met universiteiten, brancheorganisaties en onderzoekscentra om verdere innovatie in de mijnbouwsector mogelijk te maken.

De financiële sector kan een belangrijke rol spelen in dit proces. Enkele van de grotere mijnbouwbedrijven die bereid zijn om af te stappen van fossiele brandstoffen en hun activiteiten te verduurzamen, zouden hun kapitaalkosten moeten kunnen verlagen. Bovendien lopen ze minder risico om te worden uitgesloten door beleggers. Wij zijn ervan overtuigd dat mijnbouwbedrijven een belangrijk onderdeel van de oplossing worden als ze de grootste duurzaamheidskwesties het hoofd bieden!