Dit probleem wordt duidelijk als je de hoeveelheid uitstoot wilt bijhouden, en al helemaal als je probeert vast te stellen waar de uitstoot precies vandaan komt. Het is essentieel om te kunnen bepalen welke bedrijven verantwoordelijk zijn voor de uitstoot, met het oog op beleggingsbeslissingen en engagementactiviteiten.
Om de emissiebronnen beter in beeld te krijgen, is de bron van de uitstoot onderverdeeld in Scope 1, 2 en 3. Kort gezegd is Scope 1 de uitstoot die direct van een bedrijf afkomstig is; Scope 2 is de uitstoot door opwekking van de elektriciteit of warmte die nodig is om een product te maken; en Scope 3 is de uitstoot van de totale waardeketen, inclusief de eindgebruiker van het product over de gehele levenscyclus.
Maar dan nog is het geen kwestie van simpelweg optellen van tonnen aan kubieke meters broeikasgas, ervan uitgaande dat die informatie überhaupt beschikbaar is. Er zijn drie belangrijke problemen en die vinden hun oorsprong in het feit dat alle gegevens die je over een onderwerp verzamelt per definitie historisch zijn.
Data uit het verleden
“Een fundamenteel probleem van gegevens over CO2-uitstoot is dat ze altijd historisch zijn en gemiddeld zo’n twee jaar teruggrijpen. Kijk je op dit moment naar de bedreigingen van CO2, dan zie je dus de situatie van 2019”, aldus Thijs Markwat, klimaatdatawetenschapper bij Robeco.
“Dat betekent dat je uit de gegevens niet kunt aflezen of een bedrijf al klaar is voor de energietransitie. Wat we nodig hebben, zijn meer cijfers die naar de toekomst kijken. Een CO2-voetafdruk op dit moment zegt weinig over de plannen van een bedrijf om in de toekomst te decarboniseren.”
Concurrentie onder providers
Het tweede probleem is niet dat er te weinig data is, maar dat die van veel verschillende en elkaar overlappende bronnen komt die vaak tegenstrijdig zijn. “Het is relatief eenvoudig om aan Scope 1- en Scope 2-data te komen, maar er bestaat tussen de verschillende dataproviders nauwelijks enige overeenstemming in de schaal van die gegevens”, zegt Markwat. “Het werkelijke probleem is dat men niet werkt op basis van metingen, maar op basis van modellen. In feite dus op ramingen.”
Bovendien vertellen de Scopes zelf niet het hele verhaal. Een autofabrikant produceert bijvoorbeeld een relatief lage Scope 1- en 2-uitstoot als hij een benzineauto maakt. De gebruiker van die auto gaat echter jarenlang benzine verbranden, wat leidt tot een zeer hoge Scope 3-uitstoot via de uitlaatgassen.
Toch moeten wij ons door deze problemen niet laten weerhouden om in actie te komen. “Sommigen gebruiken het gebrek aan data als excuus om dit onderwerp niet voortvarend aan te hoeven pakken”, zegt Markwat. “We moeten oppassen dat we niet de gehele kwestie als dataprobleem gaan beschouwen. Het is eerder een analytische uitdaging die wordt veroorzaakt door de data zelf. We weten heel goed wat de CO2-intensieve sectoren zijn, dus daar kunnen we nu al actie op ondernemen.”