De eerstvolgende disruptiegolf: van bitcoin naar decentrale financiering

Terwijl bitcoin steeds meer als opslagplaats van waarde en betalingssysteem wordt ingezet, denken veel partijen dat de cryptovaluta Ethereum een compleet nieuwe financiële infrastructuur inluidt. Als cryptovaluta komt Ethereum direct na bitcoin. Van oorsprong bouwde Ethereum voort op de blockchain van bitcoin door daar programmeerbare functies aan toe te voegen.

Simpel gezegd is de blockchaintechnologie een verzameling transacties waarbij de authenticiteit en de integriteit van de gegevens niet door een externe autoriteit gevalideerd hoeven te worden. Of in de woorden van blockchainexperts Don en Alex Tapscott, het is “een integer digitaal grootboek van zakelijke transacties dat niet alleen programmeerbaar is voor de opslag van financiële transacties maar voor vrijwel alles van waarde”.

Deze blockchaintechnologie wordt nu ingezet om een ecosysteem samen te stellen van hoofdzakelijk gedecentraliseerde protocollen die als doel hebben een groot aantal financiële diensten decentraal en zonder toezicht aan te bieden. Deze trend wordt gewoonlijk ‘decentrale financiering’ of in het kort DeFi genoemd. In grote lijnen proberen DeFi-spelers de bestaande traditionele financiële dienstverlening om te vormen naar een decentrale vorm met behulp van blockchain.

Geld verstrekken en lenen zijn twee kernactiviteiten binnen de financiële sector. Hiervoor is gewoonlijk een tussenpersoon nodig, bijvoorbeeld een bank, en een zekere mate van vertrouwen. DeFI wil deze werkwijze drastisch veranderen door de inzet van smart contracts en een decentraal verwerkings- en validatiesysteem. Kortom, geld verstrekken of lenen zonder een bank.

Een helder voorbeeld daarvan is Compound, op dit moment het grootste DeFi-leenprotocol. Via Compound leggen gebruikers een liquidity pool aan waarbij de rente wordt bepaald door vraag en aanbod. Zowel leners als verstrekkers kunnen de lening op elk moment opzeggen.

Op dit moment lijkt DeFi het meest gebruikt te worden voor (marginaal) lenen om in cryptovaluta te speculeren. Yield farming kan een andere reden zijn om cryptovaluta’s te lenen, omdat je een governance token verwerft (COMP in het geval van Compound) en dat kan meer waard zijn dan de spread tussen de betaalde en de ontvangen rente.

Beurzen zoals de NYSE en de Nasdaq zijn voorbeelden van gecentraliseerde aandelenbeurzen. De meeste cryptovalutamarkten, zoals Coinbase en Binance, zijn ook gecentraliseerd. Deze beurzen zijn onderdeel van een keten van externe partijen die gewoonlijk de overdracht van activa, zoals aandelen, obligaties of wisselkoersinstrumenten, van de ene naar de andere partij garanderen en daarop toezien.

Transacties via ‘decentralized exchange’ (DEX) worden geadministreerd via een blockchain/gedistribueerd grootboek. Dit maakt externe partijen in principe overbodig, wat tijd en kosten bespaart. Daarnaast is een DEX een markt zonder centrale besturing, waardoor deze veel minder gevoelig is voor hackers.

De grootste DEXen zijn op dit moment Uniswap, SushiSwap en Curve Finance. In alle drie is iets meer dan USD 4 miljard aan waarde opgeslagen. Zo wordt Curve Finance beschouwd als de ‘FX voor DeFi’, omdat deze DEX een van de beste routes aanbiedt voor het ruilen van stablecoins.¹ Curve Finance is een exchange liquidity pool waarin de uitoefenprijs wordt bepaald door een algoritme. Hij gebruikt een automated market maker (AMM)-protocol, bedoeld om stablecoins te ruilen tegen een lage vergoeding en slippage.

Op een smart contract platform zoals Ethereum kun je al het denkbare omzetten in een token. Ook mediacontent zoals afbeeldingen, muziek en virtuele items uit games. Het resultaat wordt een non-fungible token (NFT) genoemd. Deze digitale activa zijn verhandelbaar en een aantoonbare vertegenwoordiging van de onderliggende activa.

NFT’s zijn in feite een uniek digitaal verzamelobject en kunnen in het segment kunst en media enorme gevolgen hebben voor intellectueel eigendom en royalties. Zo kwamen NFT’s onlangs in het nieuws toen de digitale kunstenaar Beeple de NFT van zijn kunstwerk ‘Everydays: The First 5000 Days’ voor USD 69 miljoen verkocht bij Christie’s.²

Maar NFT’s kunnen ook worden gebruikt als onderpand voor leningen of openstaande vorderingen. En NFT heeft nog een potentieel buitengewoon interessante toepassing, namelijk als middel voor het vaststellen van digitale identiteit. In een steeds digitalere wereld lijken dit soort essentiële digitale identificatiediensten een kwestie van tijd. Aangezien NFT’s uniek zijn als identificatiemiddel, kunnen ze werkelijk alles vertegenwoordigen: goederen, diensten en mensen.

Digitale innovatie heeft al veel belangrijke sectoren overhoop gegooid, van detailhandel en media tot horeca. Hoewel nieuwkomers in fintech langzaam maar zeker marktaandeel afsnoepen van de heersende financiële dienstverleners, is er aan de onderliggende businessmodellen niet echt veel veranderd. De grote banken domineren nog steeds het concurrentielandschap.

Dit komt deels doordat hun voorsprong wordt beschermd door regelgeving. Zij hebben toegang tot het depositogarantiestelsel en zijn over het algemeen merken die betrouwbaar worden geacht om je geld te stallen. Het huidige financiële stelsel leunt nog zwaar op banken en andere financiële instellingen. Zij spelen de cruciale rol van centrale tussenpersoon, die ervoor zorgt dat het netwerk relatief efficiënt en betrouwbaar draait.

Deze trekkracht naar de grootste, meest vertrouwde namen versterkt de voorsprong van de grote banken en is deels een verklaring waarom veel fintechbedrijven aansluiting zoeken bij de zittende partijen in plaats van hen te willen verstoten. Maar de opkomst van DeFi dwingt traditionele financiële instellingen tot een mentaliteitsverandering. Sommige van deze instellingen, zoals Square, met zijn CashApp waarmee je in cryptovaluta’s kunt handelen, hebben al de eerste stappen gezet.

DeFi kan bijvoorbeeld met behulp van opensource software in een openbare omgeving helpen het tegenpartijrisico te verkleinen door garanties rond de uitvoering van transacties te verschaffen. Blockchain is veelbelovend in die zin dat het een transparanter en veiliger systeem is, dat niet berust op complexe relaties op basis van regelgeving. Het kan ook nieuwe markten openen met nog meer keuze qua producten, kosten en risico.

Hoewel we nog maar aan het begin staan van DeFi, is het essentieel dat we de ontwikkelingen blijven volgen. We staan aan de vooravond van een mogelijke disruptie van grote bedrijven die zich bezighouden met spaargeld, betalingen, kredieten, beleggingen, kapitaalverschaffing en verzekeringen. Binnen onze FinTech-aandelenstrategie hebben we een kleine en groeiende positie in bedrijven die de handel, het beheer en de opslag van digitale activa mogelijk maken.

Voetnoten

¹Stablecoins is virtueel geld waarvan de waarde is gekoppeld aan activa zoals harde valuta’s, cryptovaluta’s of grondstoffen zoals goud en zilver
²Zie bijvoorbeeld: Germano, S., 11 maart 2021, “Beeple collage smashes digital art record with $69.3m sale”, artikel Financial Times