Waarde creëren in een gesloten kringloop

De traditionele lineaire economie, gebaseerd op het take-make-dispose-model voor productie en consumptie, is onhoudbaar. Ieder jaar worden namelijk miljoenen tonnen aan afval geproduceerd.

Er is een omslagpunt bereikt in de transitie naar een circulaire economie, denken de beheerders van het nieuwe RobecoSAM Circular Economy Equities Fund. De in januari 2020 gelanceerde strategie speelt in op deze verschuiving naar het voorkomen van afval, het verlengen van de levensduur van producten en het herstellen van natuurlijke hulpbronnen.

“De lineaire economie heeft aan het begin van de 20e eeuw voor een sterke groei gezorgd”, zegt Holger Grey, senior portefeuillemanager van het fonds. “Maar nu legt de almaar groeiende wereldbevolking een te grote druk op de hulpbronnen van de aarde. De verstedelijking en het torenhoge consumptiepatroon van de middenklasse dragen daar ook aan bij.”

Mensen gebruiken meer goederen en diensten – via productie, consumptie en afval – dan houdbaar is. Volgens een ontnuchterende schatting verbruikt het lineaire model 1,75 keer zo veel eindige hulpbronnen als de planeet per jaar kan regenereren.

Ondertussen belandt alleen al in de Verenigde Staten (VS) per jaar zo'n 2,3 miljoen ton aan geretourneerde goederen – gelijk aan 5.600 afgeladen Boeing 747’s – op de stort. De snelle stijging van de hoeveelheid afval die naar de vuilnisbelt gaat, heeft de uitdaging veel groter gemaakt, en ook urgenter.

Door het nijpende gebrek aan duurzaamheid in de lineaire economie (take-make-dispose) is volgens de Europese Commissie een transitie niet alleen een wereldwijde noodzaak, maar levert die ook aanzienlijke kansen op voor bedrijven.

Beleggen in een duurzamer economisch model levert exposure op naar een markt die volgens Accenture USD 4,5 biljoen waard is in 2030.¹ Duurzaam beleggen zit in ons DNA en dus houden we al geruime tijd de trends in de gaten die de opmaat vormen tot de circulaire economie”, zegt Frey.

“Het bewustzijn onder consumenten neemt in rap tempo toe, omdat jongere generaties, zoals de millennials en generatie Z, beter op de hoogte zijn van de productieprocessen. Ze hoeven niet per se alles zelf te bezitten en staan veel meer open voor bijvoorbeeld gedeeld gebruik en streaming op elektronische apparaten. Daarnaast kiezen ze steeds vaker voor tweedehands- of gehuurde kleding, omdat dat goed aansluit bij hun ideeën over duurzaamheid en gedeeld gebruik.”

“Bovendien blijkt onder meer uit de strijd tegen plastic afval dat sociale media een informatiestroom naar consumenten mogelijk maken. De toenemende productsegmentatie offline en online biedt ze ook steeds nieuwe alternatieven. Tegelijkertijd wordt de regelgeving strenger.”

Europa streeft ernaar om in 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te zijn en daarom heeft de Europese Unie (EU) in december 2019 de Green Deal gepresenteerd. Het belangrijkste uitgangspunt daarvan is het verbeteren van het welzijn en de gezondheid van de huidige en toekomstige generaties, bijvoorbeeld door verpakkingen te hergebruiken of te recyclen om de hoeveelheid afval te beperken. Ook schonere energie, groene manieren van transport en een milieuvriendelijke consumptie zijn speerpunten.

“Er is een zeer actieve gemeenschap die zich inspant om de verschuiving naar een circulaire economie te realiseren. We zien dat er hard wordt gewerkt aan het meetbaar maken van de circulariteit van bedrijven of producten”, zegt Frey. “Wij zien dit als een krachtige bevestiging dat de principes van de circulaire economie steeds relevanter worden.”

Volgens het Circularity Gap Report 2019 van de EU is de wereldeconomie op dit moment voor slechts 9% circulair. De strategie RobecoSAM Circular Economy Equities biedt beleggers een unieke kans om deel uit te maken van dit grotendeels onaangeboorde en ondergewaardeerde groeiverhaal.

Aan de hand van vier ‘clusters’ belegt de strategie in bedrijven die waarde creëren in een gesloten kringloop. Dat kunnen ze doen door productiemiddelen te herontwerpen (ook voor hergebruik en recycling), circulaire systemen voor hun toeleveringsketen, logistiek en afvalbeheer te ontwikkelen, en door sociaal evenwichtige en milieuvriendelijke levensstijlen te stimuleren. Deze bedrijven houden zich bezig met doelgerichte productie en consumptie, voorspellend onderhoud en een betere inzet van nevenproducten om waarde te creëren uit inefficiënties.

“Onze beleggingsclusters ‘circulair gebruik’ en ‘kringloop van hulpbronnen’ staan centraal in onze trendselectie en ons beleggingsuniversum”, zegt Frey. “Het derde cluster, ‘herontwerp van middelen’, is gericht op de inherente waarde van de basisprincipes achter circulariteit. Denk daarbij aan een focus op de levensduur van producten en het op de markt brengen van innovatieve producten. En het laatste cluster, ‘ontsluitende technologieën’, benut het potentieel voor digitalisering en innovatie van circulaire toeleveringsketens.”

“Een voorbeeld van het herontwerp van middelen is biologisch afbreekbaar plastic. Denk aan bedrijven die afbreekbare of composteerbare verpakkingsoplossingen ontwikkelen, waarmee ze inspringen op de strijd tegen de ‘plastic tsunami’.”

“We willen het idee dat het alleen om recycling draait uit de wereld helpen. Recycling speelt zeker een belangrijke rol, maar met deze strategie gaan we uit van een meer holistische visie op de principes van een circulaire economie. Neem bijvoorbeeld elektronische apparatuur: met een meer modulair ontwerp kan maar liefst 90% van de waarde van het product worden behouden. Als producten eenvoudiger te demonteren zijn, kunnen componenten worden hergebruikt en hoeft niet meer puur vertrouwd te worden op de recyclebaarheid van het afvalmateriaal.”

Het universum van het fonds bestaat uit zo'n 340 aandelen van over de hele wereld. Een zorgvuldige selectie brengt het aantal aandelen dat in aanmerking komt voor opname in het fonds terug tot 40 à 80. De basisregel is dat een bedrijf minimaal 20% exposure moet hebben naar het thema, maar de strategie streeft naar een geconsolideerd niveau van boven de 50%.

De strategie levert ook een bijdrage aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals; SDG’s), door zich te richten op de recyclebaarheid van producten of verpakkingsoplossingen, afvalpreventie in het productieproces, duurzame inkoop, verminderen van voedselverspilling, stortafval en de uitstoot van broeikasgassen (CO2-equivalente uitstoot).

De geselecteerde bedrijven dragen bij aan SDG 2 (geen honger), SDG 3 (goede gezondheid en welzijn), SDG 8 (waardig werk en economische groei), SDG 9 (industrialisering, innovatie en infrastructuur) en SDG 12 (verantwoorde consumptie en productie).

Voetnoot

¹ Accenture, ‘Waste to Wealth: Creating advantage in a circular economy’, 2015.