Durationbeheer is essentieel voor het rendement op obligaties

Door het vooruitzicht van de eerste renteverhoging van de centrale bank in de VS sinds bijna tien jaar, zijn veel obligatiebeleggers bang dat ze dalende of negatieve rendementen tegemoet gaan. De obligatiekoersen bewegen tegengesteld aan de rente, dus als de Fed de rente verhoogt – en daarmee de lange rente stijgt, daalt de waarde van obligaties.

Beleggers kunnen de rentegevoeligheid van hun posities aanpassen door zich te richten op de duration van de obligatie, zegt Penninga, portefeuillemanager van het staatsobligatiefonds Robeco Lux-o-rente. De koersen van kortlopende obligaties zijn doorgaans minder gevoelig voor rentestijgingen dan die met een langere looptijd.

Lux-o-rente gebruikt als enige performance driver een kwantitatief model voor durationbeheer. Om het durationprofiel van de portefeuille bij te stellen, worden liquide renteswaps toegevoegd aan de onderliggende portefeuille van wereldwijde staatsobligaties. Het model voorspelt rentebewegingen in de drie grootste obligatiemarkten: Duitsland, Japan en de VS. De strategie is ontwikkeld om sterk te profiteren van een dalende rente en bescherming te bieden tegen een stijgende rente.

De markten hebben positief gereageerd op de vergadering van de Fed van 18 maart, waar de leden van de Federal Open Market Committee duidelijker dan ooit aangaven dat de rente dit jaar voor het eerst sinds 2006 zou stijgen. Voorzitter Janet Yellen zei dat de Amerikaanse centrale bank geen 'geduld' meer hoefde te hebben met het verhogen van de rente, maar benadrukte dat ze ook niet 'ongeduldig' moesten zijn.

"Veel beleggers vrezen een stijgende lange rente als de Fed de rente gaat verhogen", zegt Penninga. "Yellen heeft benadrukt dat het weglaten van de term ‘geduld’ uit de verklaring van de Fed niet betekent dat deze de rente al in juni verhoogt. De kans is wel groot dat de Fed later dit jaar de rente gaat verhogen."

"De Fed zal de rente waarschijnlijk niet in een rechte lijn verhogen tot boven de 5%, zoals in 2004-2006. Een gematigdere verkrappingscyclus kan echter ook al negatief uitpakken voor de staatsobligatiemarkten. In 1999 begon de Fed met een serie renteverhogingen van in totaal 1,75%. Vanaf het huidige niveau zou de rente dan uitkomen op slechts 2%, maar vooruitlopend op de verkrapping in 1999 steeg de Amerikaanse tienjaarsrente toen wel met 1,8%.”

"Door de huidige lage rente zijn staatsobligatiemarkten kwetsbaarder voor een stijgende rente", zegt hij. "Ten eerste biedt de relatief lage rente maar een kleine buffer om koersdalingen van obligaties op te vangen. Daar komt nog bij dat de gemiddelde duration van staatsobligaties de afgelopen jaren is toegenomen, doordat landen meer langlopende obligaties hebben uitgegeven."

"Daarom is het cruciaal om het renterisico actief te beheren. Met zijn uitgesproken durationbeheer is Robeco Lux-o-rente goed uitgerust voor de uitdagingen van de huidige marktomgeving."

Robeco Lux-o-rente koopt obligaties om een duration te krijgen die maximaal zes jaar kan afwijken van het gemiddelde benchmarkniveau van zeven jaar. De durationpositie van het fonds varieert dus van één tot dertien jaar.

"Door de duration te verlagen biedt de strategie bescherming tegen een oplopende rente", zegt Penninga. "Het durationbeheer wordt volledig gebaseerd op de uitkomsten van ons eigen kwantitatieve model, dat al sinds eind jaren negentig laat zien dat het de markt goed kan timen. Zo werd de stijging van de lange rente in 1999 goed voorspeld door het model. Een goede markttiming is cruciaal voor succesvol durationbeheer."

Het is niet voor het eerst dat de markten een renteverhoging vrezen. Na de financiële crisis in 2008 verwachtten beleggers al aan het eind van 2009 een renteverhoging van de Fed, toen het ergste van de crisis voorbij was. Maar er gebeurde niets. "Als we de duration te vroeg hadden verlaagd, hadden we mooie obligatierendementen misgelopen", zegt Penninga.

Hij zegt dat het durationmodel zijn waarde heeft bewezen toen de Fed in oktober 2014 stopte met het opkopen van obligaties en veel beleggers dachten dat de rente zou gaan stijgen. Maar de rente daalde juist verder en het rendement op Amerikaanse staatsobligaties over de zes maanden rond deze beslissing (31 juli 2014 tot 31 januari 2015) was maar liefst 6%.

"In deze periode had Robeco Lux-o-rente overwogen durationposities, waardoor het sterk profiteerde van de rally in obligaties", zegt Penninga. "Dit benadrukt ook het nut van een gedisciplineerde implementatie van de signalen van het kwantitatieve model. Het model had goede redenen om een lagere rente te voorspellen. Zo zette de snel dalende inflatie druk op de centrale banken over de gehele wereld om het beleid verder te verruimen."

"Toch hadden niet veel beleggers verwacht dat staatsobligaties het zo goed zouden blijven doen. De consensus was juist dat de lange rente zo laag was dat obligaties onaantrekkelijk waren. Ons model houdt ook rekening met de waardering van de obligatiemarkten, maar volgens het model vroeg de macro-omgeving om een nog lagere rente. Door de emotionele overtuiging in de markt te negeren dat 'de rente niet nog verder kan zakken', profiteerde Robeco Lux-o-rente sterk van de rally op de staatsobligatiemarkten."

Een van de voordelen van de kwantitatieve benadering van het fonds is dat het onderzoekers in staat stelt om te backtesten wat er gebeurde in verschillende marktomgevingen, zoals bij de sterke stijging van de lange rente in de jaren zeventig. "De backtest over de lange termijn bevestigt dat het model net zo goed presteert bij stijgende rentes als bij dalende rentes", zegt Penninga. "Het bevestigt ook dat het model het beste presteert in perioden met grotere marktbewegingen, ongeacht of de rente stijgt of daalt. Dit is een cruciale eigenschap, want dit zijn precies de perioden waarin actief durationbeheer het hardst nodig is."